Vovó Barro (ko’ko non): cerâmica Macuxi em terras de Makunaimî - Roraima

Detalhes bibliográficos
Autor(a) principal: Paes, Dayana Soares Araújo [UNESP]
Data de Publicação: 2022
Tipo de documento: Tese
Idioma: por
Título da fonte: Repositório Institucional da UNESP
Texto Completo: http://hdl.handle.net/11449/238112
Resumo: Os saberes dos povos indígenas estão interligados ao seu universo cosmológico. A cerâmica produzida por povos/mãos indígenas remete a conhecimentos advindos dos antepassados e revelam processos técnicos, rituais, regras e toda uma relação do fazer com os ciclos da natureza. Com isso, esta pesquisa objetiva tratar de aspectos culturais do fazer cerâmico do povo indígena Macuxi, dentro de uma perspectiva que aborda o conceito de “arte indígena” utilizada por Alfred Gell, Els Lagrou e Eduardo Viveiros de Castro. Debrucei-me sobre os processos e saberes ancestrais das ceramistas Macuxi que vivem em Boa Vista (RR) e na Terra Indígena Raposa Serra do Sol (RR), por meio de um trabalho de campo etnográfico, no qual passei a conviver durante alguns períodos na Comunidade Indígena Raposa I, participando de ações voltadas para a produção cerâmica e momentos de festividade, como o Festival das Panelas de Barro. Neste estudo, também trato de questões que esclarecem a relação cultural, social e cosmológica que evidenciam o modo de vida e o pensamento que giram em torno do barro nas “Terras de Makunaimî”.
id UNSP_c61cf8f951defa94e7f3d40f283bab63
oai_identifier_str oai:repositorio.unesp.br:11449/238112
network_acronym_str UNSP
network_name_str Repositório Institucional da UNESP
repository_id_str 2946
spelling Vovó Barro (ko’ko non): cerâmica Macuxi em terras de Makunaimî - RoraimaGrandma Clay (ko'ko non): Macuxi ceramics in Makunaimî land - RoraimaArte indígenaArte macuxiTrabalhos em cerâmicaIndígenas MacuxiOs saberes dos povos indígenas estão interligados ao seu universo cosmológico. A cerâmica produzida por povos/mãos indígenas remete a conhecimentos advindos dos antepassados e revelam processos técnicos, rituais, regras e toda uma relação do fazer com os ciclos da natureza. Com isso, esta pesquisa objetiva tratar de aspectos culturais do fazer cerâmico do povo indígena Macuxi, dentro de uma perspectiva que aborda o conceito de “arte indígena” utilizada por Alfred Gell, Els Lagrou e Eduardo Viveiros de Castro. Debrucei-me sobre os processos e saberes ancestrais das ceramistas Macuxi que vivem em Boa Vista (RR) e na Terra Indígena Raposa Serra do Sol (RR), por meio de um trabalho de campo etnográfico, no qual passei a conviver durante alguns períodos na Comunidade Indígena Raposa I, participando de ações voltadas para a produção cerâmica e momentos de festividade, como o Festival das Panelas de Barro. Neste estudo, também trato de questões que esclarecem a relação cultural, social e cosmológica que evidenciam o modo de vida e o pensamento que giram em torno do barro nas “Terras de Makunaimî”.Ipu’nen pe pataako’yamî e’to wanî mîrî teeseruukonta teeko’manto’kon kaisîrî pataapo. Mîrîrî pampe, pena’ pataapai tawaa yapuri to’ya mîrî teyerinkon koneekakonpa kai’ma, itu’se’ tewanîkon kaisîrî. Sewarantî ko’kopîkon seruurî’pî yenkronpa to’ya mîrî iwe’koneekato’ moroopai yamîîto’ tera’mai, akka taa ye’kape pataa yapuri kaisîrî, Seeni’pampe, makuusiyamî’ya tawaa yenkama neepu’pai wanî mîrîrî “pataako’yemannekon” taato’ya’ tiaronkonya imenukasa tera’mai. Neepu’pai nîrî uwanî sîrî makuusiyamî non yenkamaninkon seruu tarî Kuwai kîrî’po moroopai Maikan Wei kîrî’po tîîko’mansenan, to’menuukato’kon tera’mai. Mîrîrî tonpe uuko’mantî’pî Maikan pisi’ po’, moro to’ senkamato’ moroopai to’ su’minaato’ teyerinkon yenpa’kapîîto’ ra’mapîîtî’pîuya. Tarî era’ma nîrî, makuusiyamî ko’manto’, to’senkamato’ moroopai pata’ ko’manîto’ya serukon. “Tarî Roraimîîta”.The traditional indigenous knowledge is intertwined with its cosmological universe. Pottery manufactured by indigenous hands refers to their ancestor's technology and knowledge unraveling technical processes, rituals, rules, and the whole relation between making with the cycles of nature. Thus, this research intends to study cultural aspects of pottery making from the Macuxi indigenous ethnicity, within a perspective that addresses the concept of “indigenous art” used by Alfred Gell, EIs Lagrou, and Eduardo Viveiros de Castro. I looked upon the ancestors’ processes and knowledge of Macuxi potters based in Boa Vista, the capital of the Roraima state, and the indigenous land of Raposa Serra do Sol (Roraima), through ethnographic fieldwork, where I lived for certain lengths of time in the indigenous community Raposa I, taking part in activities of pottery making and festivities such as The Clay Pots Festivity. This study also discusses issues that clarify the cultural, social and cosmological relations, which evidence the way of life, as well as the thought which revolves around the clay in the “Makunaimî Lands”.Coordenação de Aperfeiçoamento de Pessoal de Nível Superior (CAPES)CAPES: 001Universidade Estadual Paulista (Unesp)Dalglish, Geralda Mendes Ferreira Silva [UNESP]Universidade Estadual Paulista (Unesp)Paes, Dayana Soares Araújo [UNESP]2022-12-12T11:37:53Z2022-12-12T11:37:53Z2022-06-22info:eu-repo/semantics/publishedVersioninfo:eu-repo/semantics/doctoralThesisapplication/pdfhttp://hdl.handle.net/11449/23811233004013063P4porinfo:eu-repo/semantics/openAccessreponame:Repositório Institucional da UNESPinstname:Universidade Estadual Paulista (UNESP)instacron:UNESP2023-12-05T06:19:40Zoai:repositorio.unesp.br:11449/238112Repositório InstitucionalPUBhttp://repositorio.unesp.br/oai/requestopendoar:29462023-12-05T06:19:40Repositório Institucional da UNESP - Universidade Estadual Paulista (UNESP)false
dc.title.none.fl_str_mv Vovó Barro (ko’ko non): cerâmica Macuxi em terras de Makunaimî - Roraima
Grandma Clay (ko'ko non): Macuxi ceramics in Makunaimî land - Roraima
title Vovó Barro (ko’ko non): cerâmica Macuxi em terras de Makunaimî - Roraima
spellingShingle Vovó Barro (ko’ko non): cerâmica Macuxi em terras de Makunaimî - Roraima
Paes, Dayana Soares Araújo [UNESP]
Arte indígena
Arte macuxi
Trabalhos em cerâmica
Indígenas Macuxi
title_short Vovó Barro (ko’ko non): cerâmica Macuxi em terras de Makunaimî - Roraima
title_full Vovó Barro (ko’ko non): cerâmica Macuxi em terras de Makunaimî - Roraima
title_fullStr Vovó Barro (ko’ko non): cerâmica Macuxi em terras de Makunaimî - Roraima
title_full_unstemmed Vovó Barro (ko’ko non): cerâmica Macuxi em terras de Makunaimî - Roraima
title_sort Vovó Barro (ko’ko non): cerâmica Macuxi em terras de Makunaimî - Roraima
author Paes, Dayana Soares Araújo [UNESP]
author_facet Paes, Dayana Soares Araújo [UNESP]
author_role author
dc.contributor.none.fl_str_mv Dalglish, Geralda Mendes Ferreira Silva [UNESP]
Universidade Estadual Paulista (Unesp)
dc.contributor.author.fl_str_mv Paes, Dayana Soares Araújo [UNESP]
dc.subject.por.fl_str_mv Arte indígena
Arte macuxi
Trabalhos em cerâmica
Indígenas Macuxi
topic Arte indígena
Arte macuxi
Trabalhos em cerâmica
Indígenas Macuxi
description Os saberes dos povos indígenas estão interligados ao seu universo cosmológico. A cerâmica produzida por povos/mãos indígenas remete a conhecimentos advindos dos antepassados e revelam processos técnicos, rituais, regras e toda uma relação do fazer com os ciclos da natureza. Com isso, esta pesquisa objetiva tratar de aspectos culturais do fazer cerâmico do povo indígena Macuxi, dentro de uma perspectiva que aborda o conceito de “arte indígena” utilizada por Alfred Gell, Els Lagrou e Eduardo Viveiros de Castro. Debrucei-me sobre os processos e saberes ancestrais das ceramistas Macuxi que vivem em Boa Vista (RR) e na Terra Indígena Raposa Serra do Sol (RR), por meio de um trabalho de campo etnográfico, no qual passei a conviver durante alguns períodos na Comunidade Indígena Raposa I, participando de ações voltadas para a produção cerâmica e momentos de festividade, como o Festival das Panelas de Barro. Neste estudo, também trato de questões que esclarecem a relação cultural, social e cosmológica que evidenciam o modo de vida e o pensamento que giram em torno do barro nas “Terras de Makunaimî”.
publishDate 2022
dc.date.none.fl_str_mv 2022-12-12T11:37:53Z
2022-12-12T11:37:53Z
2022-06-22
dc.type.status.fl_str_mv info:eu-repo/semantics/publishedVersion
dc.type.driver.fl_str_mv info:eu-repo/semantics/doctoralThesis
format doctoralThesis
status_str publishedVersion
dc.identifier.uri.fl_str_mv http://hdl.handle.net/11449/238112
33004013063P4
url http://hdl.handle.net/11449/238112
identifier_str_mv 33004013063P4
dc.language.iso.fl_str_mv por
language por
dc.rights.driver.fl_str_mv info:eu-repo/semantics/openAccess
eu_rights_str_mv openAccess
dc.format.none.fl_str_mv application/pdf
dc.publisher.none.fl_str_mv Universidade Estadual Paulista (Unesp)
publisher.none.fl_str_mv Universidade Estadual Paulista (Unesp)
dc.source.none.fl_str_mv reponame:Repositório Institucional da UNESP
instname:Universidade Estadual Paulista (UNESP)
instacron:UNESP
instname_str Universidade Estadual Paulista (UNESP)
instacron_str UNESP
institution UNESP
reponame_str Repositório Institucional da UNESP
collection Repositório Institucional da UNESP
repository.name.fl_str_mv Repositório Institucional da UNESP - Universidade Estadual Paulista (UNESP)
repository.mail.fl_str_mv
_version_ 1799965181466378240