Entre o fogo cruzado e o campo minado: uma etnografia do processo de pacificação de favelas cariocas

Detalhes bibliográficos
Autor(a) principal: Menezes, Palloma Valle
Data de Publicação: 2015
Tipo de documento: Tese
Idioma: por
Título da fonte: Biblioteca Digital de Teses e Dissertações da UERJ
Texto Completo: http://www.bdtd.uerj.br/handle/1/15515
Resumo: In het najaar van 2008 heeft een nieuwe werkwijze van de politie in de sloppenwijken het dagelijks leven en sociabiliteit van de inwoners ingrijpend veranderd. Deze politie aanpak heette Unidade de Polícia Pacificadora (UPP). De belangrijkste doelstelling van dit proefschrift is om de effecten en de gevolgen die dit project heeft gehad op het leven van de bewoners van deze "gepacificeerde" gebieden te analyseren. Op basis van bijna vier jaar veldwerk in de eerste "gepacificeerde" favela’s, namelijk Santa Marta en Cidade de Deus, neem ik de UPP als een problematisch object dat permanent wordt onderzocht door degenen die er rechtstreeks door getroffen zijn. Dit proefschrift is daardoor een onderzoek dat zich richt op degenen die de UPP als een probleem hebben ervaren. Als conclusie stel ik dat een van de belangrijkste effecten van de uitvoering van de UPP een verandering was in de fenomenologie van het bewonen van de sloppenwijken, een verandering die voornamelijk heeft plaatsgevonden door de opkomst van wat ik het "mijnenveld" regime noem. Vanuit dit perspectief stel ik voor dat de leefomgeving van deze favela’s na de "pacificatie" wordt gekenmerkt door het samenleven van bewoners, politie en mensenhandelaars die nu 24 uur per dag hetzelfde gebied delen. Daardoor ontstaan intensieve fluctuaties en creatieve arrangementen, tussen de oude logica van "crossfire", op basis van de voortdurende angst van schietpartijen, en de logica van het "mijnenveld", gebaseerd op constante monitoring van de omgeving en de angst voor mogelijke "besmetting", gegenereerd door het contact.
id UERJ_4e6c6511c4a2636b275f34cb12ce6485
oai_identifier_str oai:www.bdtd.uerj.br:1/15515
network_acronym_str UERJ
network_name_str Biblioteca Digital de Teses e Dissertações da UERJ
repository_id_str 2903
spelling Silva, Luiz Antonio Machado dahttp://lattes.cnpq.br/8855936483074666Birman, Patríciahttp://lattes.cnpq.br/4541879664763473Leite, Marcia da Silva PereiraCPF:31088244734http://lattes.cnpq.br/6465644730012473Misse, Michelhttp://lattes.cnpq.br/6318695398971643Medeiros, Bianca Stella Pinheiro de FreireCPF:01415704740http://lattes.cnpq.br/0545915915949239Feltran, Gabriel de Santishttp://lattes.cnpq.br/6789864439048444http://lattes.cnpq.br/6650446921513563Menezes, Palloma Valle2021-01-07T18:50:33Z2017-08-012015-03-30MENEZES, Palloma Valle. Entre o fogo cruzado e o campo minado: uma etnografia do processo de pacificação de favelas cariocas. 2015. 467 f. Tese (Doutorado em Sociologia) - Universidade do Estado do Rio de Janeiro, Rio de Janeiro, 2015.http://www.bdtd.uerj.br/handle/1/15515In het najaar van 2008 heeft een nieuwe werkwijze van de politie in de sloppenwijken het dagelijks leven en sociabiliteit van de inwoners ingrijpend veranderd. Deze politie aanpak heette Unidade de Polícia Pacificadora (UPP). De belangrijkste doelstelling van dit proefschrift is om de effecten en de gevolgen die dit project heeft gehad op het leven van de bewoners van deze "gepacificeerde" gebieden te analyseren. Op basis van bijna vier jaar veldwerk in de eerste "gepacificeerde" favela’s, namelijk Santa Marta en Cidade de Deus, neem ik de UPP als een problematisch object dat permanent wordt onderzocht door degenen die er rechtstreeks door getroffen zijn. Dit proefschrift is daardoor een onderzoek dat zich richt op degenen die de UPP als een probleem hebben ervaren. Als conclusie stel ik dat een van de belangrijkste effecten van de uitvoering van de UPP een verandering was in de fenomenologie van het bewonen van de sloppenwijken, een verandering die voornamelijk heeft plaatsgevonden door de opkomst van wat ik het "mijnenveld" regime noem. Vanuit dit perspectief stel ik voor dat de leefomgeving van deze favela’s na de "pacificatie" wordt gekenmerkt door het samenleven van bewoners, politie en mensenhandelaars die nu 24 uur per dag hetzelfde gebied delen. Daardoor ontstaan intensieve fluctuaties en creatieve arrangementen, tussen de oude logica van "crossfire", op basis van de voortdurende angst van schietpartijen, en de logica van het "mijnenveld", gebaseerd op constante monitoring van de omgeving en de angst voor mogelijke "besmetting", gegenereerd door het contact.At the end of 2008, a new form of policing in Rio de Janeiro favelas profoundly changed the routine and sociability of its residents. This mode of policing was called Pacifying Police Unit (Unidade de Polícia Pacificadora, UPP). The main objective of this dissertation is to analyze this project s impacts on and consequences for the lives of residents of "pacified" territories. Based on more than four years of ethnographic fieldwork in the first two "pacified" favelas, namely Santa Marta and Cidade de Deus (City of God), I take the UPP as a problematic object that is constantly inquired by those who have been directly affected by it. The dissertation is, in this sense, a study that focuses on the inquiries of those who lived the UPP as a problem. In conclusion, I argue that one of the main consequences of the UPP implementation was a change in the phenomenology of inhabiting the favela, a change that occurred mainly through the emergence of what I call a "minefield" regime. I argue that the environment of these favelas after "pacification" began to be characterized by the coexistence with intensive fluctuations and creative arrangements between the old logic of the "crossfire", based on the constant fear of shootouts, and the logic of the "minefield", based on a constant monitoring of the environment and fear of possible "contamination" generated by the contact between residents, police and drug traffickers who now share the same territory 24 hours a day.No final de 2008, uma nova forma de policiamento em favelas cariocas alterou profundamente a rotina e a sociabilidade dos seus moradores. Essa modalidade de policiamento foi chamada de Unidade de Polícia Pacificadora (UPP). O objetivo central dessa tese é analisar os impactos e as consequências que esse projeto teve sobre a vida dos moradores dos territórios pacificados . Baseado em um trabalho de campo de quase quatro anos nas primeiras favelas pacificadas , a saber, Santa Marta e Cidade de Deus, eu tomo UPP como um objeto problemático permanentemente investigado por aqueles que foram por ela afetados diretamente. Essa tese é, nesse sentido, uma investigação que incide sobre as investigações daqueles que viveram a UPP como problema. Como conclusão, sustento que um dos principais impactos da implementação das UPPs foi uma mudança na fenomenologia do habitar da favela, mudança essa que se deu sobretudo pela emergência do que chamo de regime de campo minado . A partir disso, sustento que o ambiente dessas favelas após a pacificação passou a ser caracterizado pela coabitação, com oscilações intensivas e arranjos criativos, entre a antiga lógica do fogo cruzado , baseada no medo constante dos tiroteios, e a lógica do campo minado , baseada no monitoramento constante do ambiente e no medo de possíveis contaminações , geradas pelo contato entre moradores, policiais e traficantes que agora dividem o mesmo território 24 horas por dia.Submitted by Boris Flegr (boris@uerj.br) on 2021-01-07T18:50:33Z No. of bitstreams: 2 tese Palloma Menezes.pdf: 5974748 bytes, checksum: c1e080f285947a6a2696d4967419277b (MD5) tese Palloma Menezes2.pdf: 1211273 bytes, checksum: c24a4713424b0de039d2b5b216c949bf (MD5)Made available in DSpace on 2021-01-07T18:50:33Z (GMT). No. of bitstreams: 2 tese Palloma Menezes.pdf: 5974748 bytes, checksum: c1e080f285947a6a2696d4967419277b (MD5) tese Palloma Menezes2.pdf: 1211273 bytes, checksum: c24a4713424b0de039d2b5b216c949bf (MD5) Previous issue date: 2015-03-30application/pdfporUniversidade do Estado do Rio de JaneiroPrograma de Pós-Graduação em SociologiaUERJBRCentro de Ciências Sociais::Instituto de Estudos Sociais e PolíticosViolenceDrug trafficPacificationFavelasRio de Janeiro (RJ)ViolênciaTráfico de drogasPacificaçãoFavelasRio de Janeiro (RJ)CNPQ::CIENCIAS HUMANAS::SOCIOLOGIAEntre o fogo cruzado e o campo minado: uma etnografia do processo de pacificação de favelas cariocasOnder "kruisvuur" en "mijnenveld": een etnografie van het proces van "pacificatie" van Rio's favelasBetween the "crossfire" and the "minefield": an ethnography of the "pacification" process of Rio de Janeiro's favelasinfo:eu-repo/semantics/publishedVersioninfo:eu-repo/semantics/doctoralThesisinfo:eu-repo/semantics/openAccessreponame:Biblioteca Digital de Teses e Dissertações da UERJinstname:Universidade do Estado do Rio de Janeiro (UERJ)instacron:UERJORIGINALTese - Palloma Valle Menezes - 2015 - Completaapplication/pdf5974748http://www.bdtd.uerj.br/bitstream/1/15515/1/Tese+-+Palloma+Valle+Menezes+-+2015+-+Completac1e080f285947a6a2696d4967419277bMD511/155152024-02-27 13:37:55.382oai:www.bdtd.uerj.br:1/15515Biblioteca Digital de Teses e Dissertaçõeshttp://www.bdtd.uerj.br/PUBhttps://www.bdtd.uerj.br:8443/oai/requestbdtd.suporte@uerj.bropendoar:29032024-02-27T16:37:55Biblioteca Digital de Teses e Dissertações da UERJ - Universidade do Estado do Rio de Janeiro (UERJ)false
dc.title.por.fl_str_mv Entre o fogo cruzado e o campo minado: uma etnografia do processo de pacificação de favelas cariocas
dc.title.alternative.ger.fl_str_mv Onder "kruisvuur" en "mijnenveld": een etnografie van het proces van "pacificatie" van Rio's favelas
dc.title.alternative.eng.fl_str_mv Between the "crossfire" and the "minefield": an ethnography of the "pacification" process of Rio de Janeiro's favelas
title Entre o fogo cruzado e o campo minado: uma etnografia do processo de pacificação de favelas cariocas
spellingShingle Entre o fogo cruzado e o campo minado: uma etnografia do processo de pacificação de favelas cariocas
Menezes, Palloma Valle
Violence
Drug traffic
Pacification
Favelas
Rio de Janeiro (RJ)
Violência
Tráfico de drogas
Pacificação
Favelas
Rio de Janeiro (RJ)
CNPQ::CIENCIAS HUMANAS::SOCIOLOGIA
title_short Entre o fogo cruzado e o campo minado: uma etnografia do processo de pacificação de favelas cariocas
title_full Entre o fogo cruzado e o campo minado: uma etnografia do processo de pacificação de favelas cariocas
title_fullStr Entre o fogo cruzado e o campo minado: uma etnografia do processo de pacificação de favelas cariocas
title_full_unstemmed Entre o fogo cruzado e o campo minado: uma etnografia do processo de pacificação de favelas cariocas
title_sort Entre o fogo cruzado e o campo minado: uma etnografia do processo de pacificação de favelas cariocas
author Menezes, Palloma Valle
author_facet Menezes, Palloma Valle
author_role author
dc.contributor.advisor1.fl_str_mv Silva, Luiz Antonio Machado da
dc.contributor.advisor1Lattes.fl_str_mv http://lattes.cnpq.br/8855936483074666
dc.contributor.referee1.fl_str_mv Birman, Patrícia
dc.contributor.referee1Lattes.fl_str_mv http://lattes.cnpq.br/4541879664763473
dc.contributor.referee2.fl_str_mv Leite, Marcia da Silva Pereira
dc.contributor.referee2ID.fl_str_mv CPF:31088244734
dc.contributor.referee2Lattes.fl_str_mv http://lattes.cnpq.br/6465644730012473
dc.contributor.referee3.fl_str_mv Misse, Michel
dc.contributor.referee3Lattes.fl_str_mv http://lattes.cnpq.br/6318695398971643
dc.contributor.referee4.fl_str_mv Medeiros, Bianca Stella Pinheiro de Freire
dc.contributor.referee4ID.fl_str_mv CPF:01415704740
dc.contributor.referee4Lattes.fl_str_mv http://lattes.cnpq.br/0545915915949239
dc.contributor.referee5.fl_str_mv Feltran, Gabriel de Santis
dc.contributor.referee5Lattes.fl_str_mv http://lattes.cnpq.br/6789864439048444
dc.contributor.authorLattes.fl_str_mv http://lattes.cnpq.br/6650446921513563
dc.contributor.author.fl_str_mv Menezes, Palloma Valle
contributor_str_mv Silva, Luiz Antonio Machado da
Birman, Patrícia
Leite, Marcia da Silva Pereira
Misse, Michel
Medeiros, Bianca Stella Pinheiro de Freire
Feltran, Gabriel de Santis
dc.subject.eng.fl_str_mv Violence
Drug traffic
Pacification
Favelas
Rio de Janeiro (RJ)
topic Violence
Drug traffic
Pacification
Favelas
Rio de Janeiro (RJ)
Violência
Tráfico de drogas
Pacificação
Favelas
Rio de Janeiro (RJ)
CNPQ::CIENCIAS HUMANAS::SOCIOLOGIA
dc.subject.por.fl_str_mv Violência
Tráfico de drogas
Pacificação
Favelas
Rio de Janeiro (RJ)
dc.subject.cnpq.fl_str_mv CNPQ::CIENCIAS HUMANAS::SOCIOLOGIA
description In het najaar van 2008 heeft een nieuwe werkwijze van de politie in de sloppenwijken het dagelijks leven en sociabiliteit van de inwoners ingrijpend veranderd. Deze politie aanpak heette Unidade de Polícia Pacificadora (UPP). De belangrijkste doelstelling van dit proefschrift is om de effecten en de gevolgen die dit project heeft gehad op het leven van de bewoners van deze "gepacificeerde" gebieden te analyseren. Op basis van bijna vier jaar veldwerk in de eerste "gepacificeerde" favela’s, namelijk Santa Marta en Cidade de Deus, neem ik de UPP als een problematisch object dat permanent wordt onderzocht door degenen die er rechtstreeks door getroffen zijn. Dit proefschrift is daardoor een onderzoek dat zich richt op degenen die de UPP als een probleem hebben ervaren. Als conclusie stel ik dat een van de belangrijkste effecten van de uitvoering van de UPP een verandering was in de fenomenologie van het bewonen van de sloppenwijken, een verandering die voornamelijk heeft plaatsgevonden door de opkomst van wat ik het "mijnenveld" regime noem. Vanuit dit perspectief stel ik voor dat de leefomgeving van deze favela’s na de "pacificatie" wordt gekenmerkt door het samenleven van bewoners, politie en mensenhandelaars die nu 24 uur per dag hetzelfde gebied delen. Daardoor ontstaan intensieve fluctuaties en creatieve arrangementen, tussen de oude logica van "crossfire", op basis van de voortdurende angst van schietpartijen, en de logica van het "mijnenveld", gebaseerd op constante monitoring van de omgeving en de angst voor mogelijke "besmetting", gegenereerd door het contact.
publishDate 2015
dc.date.issued.fl_str_mv 2015-03-30
dc.date.available.fl_str_mv 2017-08-01
dc.date.accessioned.fl_str_mv 2021-01-07T18:50:33Z
dc.type.status.fl_str_mv info:eu-repo/semantics/publishedVersion
dc.type.driver.fl_str_mv info:eu-repo/semantics/doctoralThesis
format doctoralThesis
status_str publishedVersion
dc.identifier.citation.fl_str_mv MENEZES, Palloma Valle. Entre o fogo cruzado e o campo minado: uma etnografia do processo de pacificação de favelas cariocas. 2015. 467 f. Tese (Doutorado em Sociologia) - Universidade do Estado do Rio de Janeiro, Rio de Janeiro, 2015.
dc.identifier.uri.fl_str_mv http://www.bdtd.uerj.br/handle/1/15515
identifier_str_mv MENEZES, Palloma Valle. Entre o fogo cruzado e o campo minado: uma etnografia do processo de pacificação de favelas cariocas. 2015. 467 f. Tese (Doutorado em Sociologia) - Universidade do Estado do Rio de Janeiro, Rio de Janeiro, 2015.
url http://www.bdtd.uerj.br/handle/1/15515
dc.language.iso.fl_str_mv por
language por
dc.rights.driver.fl_str_mv info:eu-repo/semantics/openAccess
eu_rights_str_mv openAccess
dc.format.none.fl_str_mv application/pdf
dc.publisher.none.fl_str_mv Universidade do Estado do Rio de Janeiro
dc.publisher.program.fl_str_mv Programa de Pós-Graduação em Sociologia
dc.publisher.initials.fl_str_mv UERJ
dc.publisher.country.fl_str_mv BR
dc.publisher.department.fl_str_mv Centro de Ciências Sociais::Instituto de Estudos Sociais e Políticos
publisher.none.fl_str_mv Universidade do Estado do Rio de Janeiro
dc.source.none.fl_str_mv reponame:Biblioteca Digital de Teses e Dissertações da UERJ
instname:Universidade do Estado do Rio de Janeiro (UERJ)
instacron:UERJ
instname_str Universidade do Estado do Rio de Janeiro (UERJ)
instacron_str UERJ
institution UERJ
reponame_str Biblioteca Digital de Teses e Dissertações da UERJ
collection Biblioteca Digital de Teses e Dissertações da UERJ
bitstream.url.fl_str_mv http://www.bdtd.uerj.br/bitstream/1/15515/1/Tese+-+Palloma+Valle+Menezes+-+2015+-+Completa
bitstream.checksum.fl_str_mv c1e080f285947a6a2696d4967419277b
bitstream.checksumAlgorithm.fl_str_mv MD5
repository.name.fl_str_mv Biblioteca Digital de Teses e Dissertações da UERJ - Universidade do Estado do Rio de Janeiro (UERJ)
repository.mail.fl_str_mv bdtd.suporte@uerj.br
_version_ 1811728688902832128