Inserção indígena em cursos regulares do ensino superior: considerações para o debate intercultural

Detalhes bibliográficos
Autor(a) principal: Nascimento, Elisângela Andrade do
Data de Publicação: 2022
Tipo de documento: Dissertação
Idioma: por
Título da fonte: Repositório Institucional da UFRR
Texto Completo: http://repositorio.ufrr.br:8080/jspui/handle/prefix/830
Resumo: Amazada 1990, karaiwe wiiz dia’a sakadinhan dunuzuinhau mauzkadinha baukuptinhan dia’an, inhau myydan zanai ydaryuraz wyn dia’a 1988 yryy dunuzuinhau ati’u. Sakadan myydan wiizei zuaynaa at, wyyryy kaimenauraz pidiannau dunuzuinhau at,awaytauraz kadyzyi na’ik baukuptinkery. Tuminhei tanautinhan ipei dunuzuinhau at inhau maxapkinhaa nii, awaytkinhaa nii pawiiz, pawaytinkinhaa nii, na’ap wyryy dunuzuinhau aichipan wyryy tuminhei yryy aimeakan kiwiiniu wa’atin inhau at. Patuminpea’azun id pawa’azii, yryyid inhau pixan patuminpen pawa’azii,yryyid kaydinkizei tumkau tuminhapkizei ydary’u di’ii mazan aunaa dunuzui ati’u man ypy’ymazan dunuzuinhau tuminpen na’ii kadakutinkery na’apam tuminapkidiainhau tuminpen. Wyyryy kaydinkizei yryy kaiweakau dawatakary dia’an na’ik baurainhau tumanii dia’na na’apam aichapakary ydary’u tuminhapkizei ii, aidinhau ANPED ii baukuptinkery dia’an wyn kawan at 2000 di’ik atii 2021 dia’at, dawatakaryy myydakau karicha di’it na’apam yaidinhan nii ykaiweakau idikinhayda’y Bardin kian kawan at: aunytakary, kaiweakau na’ik na’apm ydakuatkau. Saabaakiz tuminhei dunuzuinhau at, sakadinkiz nii wyyryy tuminhapkizei dunuzuinhau wiiz ii uu na’apam ydary’u tuminhapkizei baydapau dunuzuinhau ati’u. Zanainhau paukau aunaa dunuzuinhau ati’u man tuminhapkiznii ydary’u na’ik dubatau aunaa zaydinkery yryyid aunaa tuminhapkidiainhau aichapaimen, yryyid inhau kakinpen.yryy inhau di’itinpen karicha da’y na’apan nii ytuminhapkidian wyyryy tuminhapkizei ydary’u dia’a wyyryy dunuzuinhauwyz ykaxapannan py’y,yryy na’ap baukuptinkery sakadinhan.
id UFRR-6_29478fa7b565e2b45bd9a05272191932
oai_identifier_str oai:repositorio.ufrr.br:prefix/830
network_acronym_str UFRR-6
network_name_str Repositório Institucional da UFRR
repository_id_str
spelling Inserção indígena em cursos regulares do ensino superior: considerações para o debate interculturalIndigenous insertion in regular higher education courses: considerations for the intercultural debateEducação superior indígenaPrática educativaDiálogo interculturalTuminhei manawyn dunuzui ati'uTuminhei kaiweakauKadakutinkery pabinakakidEducação IndígenaEducação superiorEducação interculturalIndigenous educationHigher educationEducational practiceIntercultural educationCNPQ::CIENCIAS HUMANAS::EDUCACAOAmazada 1990, karaiwe wiiz dia’a sakadinhan dunuzuinhau mauzkadinha baukuptinhan dia’an, inhau myydan zanai ydaryuraz wyn dia’a 1988 yryy dunuzuinhau ati’u. Sakadan myydan wiizei zuaynaa at, wyyryy kaimenauraz pidiannau dunuzuinhau at,awaytauraz kadyzyi na’ik baukuptinkery. Tuminhei tanautinhan ipei dunuzuinhau at inhau maxapkinhaa nii, awaytkinhaa nii pawiiz, pawaytinkinhaa nii, na’ap wyryy dunuzuinhau aichipan wyryy tuminhei yryy aimeakan kiwiiniu wa’atin inhau at. Patuminpea’azun id pawa’azii, yryyid inhau pixan patuminpen pawa’azii,yryyid kaydinkizei tumkau tuminhapkizei ydary’u di’ii mazan aunaa dunuzui ati’u man ypy’ymazan dunuzuinhau tuminpen na’ii kadakutinkery na’apam tuminapkidiainhau tuminpen. Wyyryy kaydinkizei yryy kaiweakau dawatakary dia’an na’ik baurainhau tumanii dia’na na’apam aichapakary ydary’u tuminhapkizei ii, aidinhau ANPED ii baukuptinkery dia’an wyn kawan at 2000 di’ik atii 2021 dia’at, dawatakaryy myydakau karicha di’it na’apam yaidinhan nii ykaiweakau idikinhayda’y Bardin kian kawan at: aunytakary, kaiweakau na’ik na’apm ydakuatkau. Saabaakiz tuminhei dunuzuinhau at, sakadinkiz nii wyyryy tuminhapkizei dunuzuinhau wiiz ii uu na’apam ydary’u tuminhapkizei baydapau dunuzuinhau ati’u. Zanainhau paukau aunaa dunuzuinhau ati’u man tuminhapkiznii ydary’u na’ik dubatau aunaa zaydinkery yryyid aunaa tuminhapkidiainhau aichapaimen, yryyid inhau kakinpen.yryy inhau di’itinpen karicha da’y na’apan nii ytuminhapkidian wyyryy tuminhapkizei ydary’u dia’a wyyryy dunuzuinhauwyz ykaxapannan py’y,yryy na’ap baukuptinkery sakadinhan.Na década de 1990, o Estado brasileiro começou a implementar, sob forte pressão do movimento indígena, compromissos que se fizeram presentes na nova Constituição promulgada em 1988 em prol desses povos. Começava-se a inserir, na pauta governamental, políticas públicas voltadas para as demandas, para a autonomia na organização social do indígena, para a proteção de seus direitos culturais e coletivos. A educação escolar indígena tornou-se necessária para a sobrevivência de muitas etnias, estando ligada à defesa de suas terras, à conquista da cidadania e de direitos. É nesse sentido que os indígenas passaram a também compreender a educação como instrumento de defesa e como meio de assumir o protagonismo de sua representatividade frente às instituições. E, com tal intuito, a partir de sua escolarização, passaram a reivindicar por formação superior. Propôsse, então, como objetivo deste trabalho, analisar experiências de práticas educativas em licenciaturas de cursos regulares não indígenas que tenham presença de alunos indígenas, de modo a lançar luz sobre a construção do diálogo intercultural na capacitação de professores. O método que subsidiou este trabalho foi de abordagem qualitativa, utilizando-se de pesquisa bibliográfica, do tipo estado do conhecimento sobre a temática Educação Superior Indígena publicada em meio eletrônico na Associação Nacional dos Pesquisadores em Educação - ANPEd, em Reuniões Anuais entre 2000 e 2021, bem como pesquisa documental. Para a sistematização dos dados, utilizaram-se os três passos sugeridos por Bardin, quais sejam, préanálise, a exploração do material e o tratamento dos resultados. Pôde-se depreender que as normatizações sobre educação indígena publicadas têm, como pontos de partida, principalmente a garantia de acesso à educação nas comunidades indígenas ou ainda na criação de licenciaturas específicas. As leis são transplantadas para a inserção indígena no Ensino Superior em cursos regulares (não indígenas), sem maiores preparos e, nesse processo, os docentes carregam o fardo de práticas educativas descoladas do diálogo intercultural e da responsabilidade pelos fracassos desse processo. Isto demonstra a necessidade de se pensar diretrizes específicas, com o protagonismo dos respectivos povos indígenas, para a sua inserção no Ensino Superior que leve em consideração, de fato, a complexidade que exige o fenômeno, uma vez que os movimentos iniciais de tal processo ainda são incipientes.Agência 1Universidade Federal de RoraimaBrasilPRPPG - Pró-reitoria de Pesquisa e Pós-GraduaçãoPPGEDUC - Programa de Pós-Graduação em EducaçãoUFRRMenin, Pedro Augusto Herckshttp://lattes.cnpq.br/5445198489349391Nascimento, Elisângela Andrade do2023-01-11T19:09:08Z20232023-01-11T19:09:08Z2022info:eu-repo/semantics/publishedVersioninfo:eu-repo/semantics/masterThesisNASCIMENTO, Elisângela Andrade do. Inserção indígena em cursos regulares do ensino superior: considerações para o debate intercultural. 2022. 87 f. Dissertação (Mestrado em Educação) - Programa de Pós-Graduação em Educação, Universidade Federal de Roraima, Boa Vista, 2022.http://repositorio.ufrr.br:8080/jspui/handle/prefix/830porAttribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 Brazilhttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/br/info:eu-repo/semantics/openAccessreponame:Repositório Institucional da UFRRinstname:Universidade Federal de Roraima (UFRR)instacron:UFRR2024-04-22T20:06:09Zoai:repositorio.ufrr.br:prefix/830Repositório InstitucionalPUBhttp://repositorio.ufrr.br:8080/oai/requestangelsenhora@gmail.comopendoar:2024-04-22T20:06:09Repositório Institucional da UFRR - Universidade Federal de Roraima (UFRR)false
dc.title.none.fl_str_mv Inserção indígena em cursos regulares do ensino superior: considerações para o debate intercultural
Indigenous insertion in regular higher education courses: considerations for the intercultural debate
title Inserção indígena em cursos regulares do ensino superior: considerações para o debate intercultural
spellingShingle Inserção indígena em cursos regulares do ensino superior: considerações para o debate intercultural
Nascimento, Elisângela Andrade do
Educação superior indígena
Prática educativa
Diálogo intercultural
Tuminhei manawyn dunuzui ati'u
Tuminhei kaiweakau
Kadakutinkery pabinakakid
Educação Indígena
Educação superior
Educação intercultural
Indigenous education
Higher education
Educational practice
Intercultural education
CNPQ::CIENCIAS HUMANAS::EDUCACAO
title_short Inserção indígena em cursos regulares do ensino superior: considerações para o debate intercultural
title_full Inserção indígena em cursos regulares do ensino superior: considerações para o debate intercultural
title_fullStr Inserção indígena em cursos regulares do ensino superior: considerações para o debate intercultural
title_full_unstemmed Inserção indígena em cursos regulares do ensino superior: considerações para o debate intercultural
title_sort Inserção indígena em cursos regulares do ensino superior: considerações para o debate intercultural
author Nascimento, Elisângela Andrade do
author_facet Nascimento, Elisângela Andrade do
author_role author
dc.contributor.none.fl_str_mv Menin, Pedro Augusto Hercks
http://lattes.cnpq.br/5445198489349391
dc.contributor.author.fl_str_mv Nascimento, Elisângela Andrade do
dc.subject.por.fl_str_mv Educação superior indígena
Prática educativa
Diálogo intercultural
Tuminhei manawyn dunuzui ati'u
Tuminhei kaiweakau
Kadakutinkery pabinakakid
Educação Indígena
Educação superior
Educação intercultural
Indigenous education
Higher education
Educational practice
Intercultural education
CNPQ::CIENCIAS HUMANAS::EDUCACAO
topic Educação superior indígena
Prática educativa
Diálogo intercultural
Tuminhei manawyn dunuzui ati'u
Tuminhei kaiweakau
Kadakutinkery pabinakakid
Educação Indígena
Educação superior
Educação intercultural
Indigenous education
Higher education
Educational practice
Intercultural education
CNPQ::CIENCIAS HUMANAS::EDUCACAO
description Amazada 1990, karaiwe wiiz dia’a sakadinhan dunuzuinhau mauzkadinha baukuptinhan dia’an, inhau myydan zanai ydaryuraz wyn dia’a 1988 yryy dunuzuinhau ati’u. Sakadan myydan wiizei zuaynaa at, wyyryy kaimenauraz pidiannau dunuzuinhau at,awaytauraz kadyzyi na’ik baukuptinkery. Tuminhei tanautinhan ipei dunuzuinhau at inhau maxapkinhaa nii, awaytkinhaa nii pawiiz, pawaytinkinhaa nii, na’ap wyryy dunuzuinhau aichipan wyryy tuminhei yryy aimeakan kiwiiniu wa’atin inhau at. Patuminpea’azun id pawa’azii, yryyid inhau pixan patuminpen pawa’azii,yryyid kaydinkizei tumkau tuminhapkizei ydary’u di’ii mazan aunaa dunuzui ati’u man ypy’ymazan dunuzuinhau tuminpen na’ii kadakutinkery na’apam tuminapkidiainhau tuminpen. Wyyryy kaydinkizei yryy kaiweakau dawatakary dia’an na’ik baurainhau tumanii dia’na na’apam aichapakary ydary’u tuminhapkizei ii, aidinhau ANPED ii baukuptinkery dia’an wyn kawan at 2000 di’ik atii 2021 dia’at, dawatakaryy myydakau karicha di’it na’apam yaidinhan nii ykaiweakau idikinhayda’y Bardin kian kawan at: aunytakary, kaiweakau na’ik na’apm ydakuatkau. Saabaakiz tuminhei dunuzuinhau at, sakadinkiz nii wyyryy tuminhapkizei dunuzuinhau wiiz ii uu na’apam ydary’u tuminhapkizei baydapau dunuzuinhau ati’u. Zanainhau paukau aunaa dunuzuinhau ati’u man tuminhapkiznii ydary’u na’ik dubatau aunaa zaydinkery yryyid aunaa tuminhapkidiainhau aichapaimen, yryyid inhau kakinpen.yryy inhau di’itinpen karicha da’y na’apan nii ytuminhapkidian wyyryy tuminhapkizei ydary’u dia’a wyyryy dunuzuinhauwyz ykaxapannan py’y,yryy na’ap baukuptinkery sakadinhan.
publishDate 2022
dc.date.none.fl_str_mv 2022
2023-01-11T19:09:08Z
2023
2023-01-11T19:09:08Z
dc.type.status.fl_str_mv info:eu-repo/semantics/publishedVersion
dc.type.driver.fl_str_mv info:eu-repo/semantics/masterThesis
format masterThesis
status_str publishedVersion
dc.identifier.uri.fl_str_mv NASCIMENTO, Elisângela Andrade do. Inserção indígena em cursos regulares do ensino superior: considerações para o debate intercultural. 2022. 87 f. Dissertação (Mestrado em Educação) - Programa de Pós-Graduação em Educação, Universidade Federal de Roraima, Boa Vista, 2022.
http://repositorio.ufrr.br:8080/jspui/handle/prefix/830
identifier_str_mv NASCIMENTO, Elisângela Andrade do. Inserção indígena em cursos regulares do ensino superior: considerações para o debate intercultural. 2022. 87 f. Dissertação (Mestrado em Educação) - Programa de Pós-Graduação em Educação, Universidade Federal de Roraima, Boa Vista, 2022.
url http://repositorio.ufrr.br:8080/jspui/handle/prefix/830
dc.language.iso.fl_str_mv por
language por
dc.rights.driver.fl_str_mv Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 Brazil
http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/br/
info:eu-repo/semantics/openAccess
rights_invalid_str_mv Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 Brazil
http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/br/
eu_rights_str_mv openAccess
dc.publisher.none.fl_str_mv Universidade Federal de Roraima
Brasil
PRPPG - Pró-reitoria de Pesquisa e Pós-Graduação
PPGEDUC - Programa de Pós-Graduação em Educação
UFRR
publisher.none.fl_str_mv Universidade Federal de Roraima
Brasil
PRPPG - Pró-reitoria de Pesquisa e Pós-Graduação
PPGEDUC - Programa de Pós-Graduação em Educação
UFRR
dc.source.none.fl_str_mv reponame:Repositório Institucional da UFRR
instname:Universidade Federal de Roraima (UFRR)
instacron:UFRR
instname_str Universidade Federal de Roraima (UFRR)
instacron_str UFRR
institution UFRR
reponame_str Repositório Institucional da UFRR
collection Repositório Institucional da UFRR
repository.name.fl_str_mv Repositório Institucional da UFRR - Universidade Federal de Roraima (UFRR)
repository.mail.fl_str_mv angelsenhora@gmail.com
_version_ 1802112041375236096