A Língua Kaiowá na escola Pa’i Chiquito – Chiquito Pedro

Detalhes bibliográficos
Autor(a) principal: Veron, Geisabel
Data de Publicação: 2022
Tipo de documento: Dissertação
Idioma: por
Título da fonte: Repositório Institucional da UFGD
Texto Completo: http://repositorio.ufgd.edu.br/jspui/handle/prefix/5326
Resumo: Ko jehai anhetegwa hupytyrã, ahai ahexuka hagwã ajetypeka va’e rupi, heta nhe’ẽgwe ahai joapy, kirãmi pa ojapo nhombo’e ymãgwyve, nhe’ẽ tee kaiowá pygwa nhempyrumbygwyve, mitã mixῖ kwery pe. Mbo’eroy Pa’i Chiquito-Chiquito Pedro, oῖme tekoha Panambizinho py, tekoha Gwasu Ju/Dourados-MS py. Amonheўpyrũ hagwã xe jehai puku, ajetypeka ambojoja ha amoanhetegwa hagwã, anheakã pu’ã ugwῖ arandukwa ohai va’ekwe rehe, ajesa ysajo ave joajuha rape rehe. Uperupi ajuhuve rei ajesa mondo hagwã te’yi kwéry reko mbo’eha herekwapy nhemohendarã. Ajeporeka kuri jehai va’ekwe mbo’eróy pygwa re nhehenói ha (PPP) rehe. Upe kwatia re ko onhemombe’u ha ojexuka, ki xa niko ogwata, oku’e ha onhemoῖ porã va’erã nhemba’apo, mbo’eroy ikatu hagwã ogwata porã tekorupi ete. Ajapo nheporandu mbo’ehary kwéry pe ave, ha mburuvixa tekoha pygwa pe. Amboapyvy xe haiha 7 jeporekare, amabogwapy ko kwatia py, ikatu hagwã ojehexa, ndojehuiry ha, ugwῖ aranduka jehaí va’ere oῖmea. Ko apy ave amombe’u, jepe oῖme mbo’eháry kaiowá ojepyapyva’ea, omoῖsea jekwaaha teko teepygwa kwatiarehe nhombo’e hagwã Pa’i Chiquito py, ãy ombojehe’a jevy mitã kwéry koty mbo’ehatypy, oῖme ave mbo’eháry kwéry ndaha’éiry va te’ýi, nonhe’ẽiry te’ýi nhe’ẽpy (Semed) ombou va’e, ombo’e mitã mixῖgwe ape mbairy nhe’ẽpy. Ugwῖa ko ombyaí tembiapo, nomboeteiry, nombo hepyiry ha nomoanhetegwairy tembiapo nhe’ẽ tee rehegwa mbo’eroy rekwatypy.
id UFGD-2_fa5d27565e49e9da2ab69dc1bbfa90fb
oai_identifier_str oai:https://repositorio.ufgd.edu.br/jspui:prefix/5326
network_acronym_str UFGD-2
network_name_str Repositório Institucional da UFGD
repository_id_str 2116
spelling Martins, Andérbio Márcio Silvahttp://lattes.cnpq.br/9593565168451258Silva, Denise0000-0003-4558-7100http://lattes.cnpq.br/0602121370347648Isidoro, Edineia Aparecidahttp://lattes.cnpq.br/5030565773799194Knapp, Cássiohttp://lattes.cnpq.br/4857348638767680Martins, Daniel Valériohttp://lattes.cnpq.br/5153427373291259http://lattes.cnpq.br/5523269015533793Veron, Geisabel2023-02-15T20:32:50Z2023-02-15T20:32:50Z2022-09-01VERON, Geisabel. A Língua Kaiowá na escola Pa’i Chiquito – Chiquito Pedro. 2022. 77 f. Dissertação (Mestrado em Educação e Territorialidade) - Faculdade Intercultural Indígena, Universidade Federal da Grande Dourados, Dourados, MS, 2022.http://repositorio.ufgd.edu.br/jspui/handle/prefix/5326Ko jehai anhetegwa hupytyrã, ahai ahexuka hagwã ajetypeka va’e rupi, heta nhe’ẽgwe ahai joapy, kirãmi pa ojapo nhombo’e ymãgwyve, nhe’ẽ tee kaiowá pygwa nhempyrumbygwyve, mitã mixῖ kwery pe. Mbo’eroy Pa’i Chiquito-Chiquito Pedro, oῖme tekoha Panambizinho py, tekoha Gwasu Ju/Dourados-MS py. Amonheўpyrũ hagwã xe jehai puku, ajetypeka ambojoja ha amoanhetegwa hagwã, anheakã pu’ã ugwῖ arandukwa ohai va’ekwe rehe, ajesa ysajo ave joajuha rape rehe. Uperupi ajuhuve rei ajesa mondo hagwã te’yi kwéry reko mbo’eha herekwapy nhemohendarã. Ajeporeka kuri jehai va’ekwe mbo’eróy pygwa re nhehenói ha (PPP) rehe. Upe kwatia re ko onhemombe’u ha ojexuka, ki xa niko ogwata, oku’e ha onhemoῖ porã va’erã nhemba’apo, mbo’eroy ikatu hagwã ogwata porã tekorupi ete. Ajapo nheporandu mbo’ehary kwéry pe ave, ha mburuvixa tekoha pygwa pe. Amboapyvy xe haiha 7 jeporekare, amabogwapy ko kwatia py, ikatu hagwã ojehexa, ndojehuiry ha, ugwῖ aranduka jehaí va’ere oῖmea. Ko apy ave amombe’u, jepe oῖme mbo’eháry kaiowá ojepyapyva’ea, omoῖsea jekwaaha teko teepygwa kwatiarehe nhombo’e hagwã Pa’i Chiquito py, ãy ombojehe’a jevy mitã kwéry koty mbo’ehatypy, oῖme ave mbo’eháry kwéry ndaha’éiry va te’ýi, nonhe’ẽiry te’ýi nhe’ẽpy (Semed) ombou va’e, ombo’e mitã mixῖgwe ape mbairy nhe’ẽpy. Ugwῖa ko ombyaí tembiapo, nomboeteiry, nombo hepyiry ha nomoanhetegwairy tembiapo nhe’ẽ tee rehegwa mbo’eroy rekwatypy.O objetivo desta pesquisa é descrever o ensino da Língua Kaiowá nos anos iniciais da Escola Municipal Indígena Pa’i Chiquito-Chiquito Pedro, localizada na Terra Indígena Panambizinho, no município de Dourados/MS. Para o desenvolvimento da pesquisa, realizamos levantamentos bibliográficos, análise documental da legislação referente aos direitos dos povos indígenas, em especial sobre a educação, e também recorremos ao Projeto Político Pedagógico da Escola para analisar como a proposta está organizada. Em seguida, foram realizadas as entrevistas com professores e com representantes da comunidade. Os resultados da pesquisa apontam que muito do que está garantido na legislação sobre a educação escolar Indígena não acontece na escola pesquisada, embora exista uma preocupação dos professores indígenas em inserir o conhecimento tradicional no currículo escolar, a organização das salas no formato multisseriado e a presença de professores não indígenas que não falam a língua indígena enviada pela Semed, somados a ausência de material didático, têm dificultado o trabalho de valorização e fortalecimento da língua em ambiente escolar.El objetivo de esta investigación es describir la enseñanza de la lengua Kaiowá en los primeros años de la Escuela Indígena Municipal Pa’i Chiquito-Chiquito Pedro, ubicada en la Tierra Indígena Panambizinho, en el municipio de Dourados/MS. Para el desarrollo de la investigación, realizamos levantamientos bibliográficos, análisis documental de la legislación referente a los derechos de los pueblos indígenas, especialmente en materia de educación, y también recurrimos al Proyecto Político Pedagógico de la Escuela para analizar cómo se organiza la propuesta. Luego, se realizaron entrevistas a docentes y representantes de la comunidad. Los resultados de la investigación señalan que mucho de lo garantizado en la legislación sobre educación escolar indígena no ocurre en la escuela investigada, aunque existe una preocupación por parte de los docentes indígenas por insertar los conocimientos tradicionales en el currículo escolar, la organización de las aulas en formato multigrado y la presencia de docentes no indígenas que no dominan la lengua indígena enviada por la Semed, sumado a la falta de material didáctico, han dificultado el trabajo de valorización y fortalecimiento de la lengua en el ámbito escolar.Submitted by Marcos Pimentel (marcospimentel@ufgd.edu.br) on 2023-02-15T20:32:50Z No. of bitstreams: 1 GeisabelVeron.pdf: 1226459 bytes, checksum: 76564178f880ca7681966f9a59d8002c (MD5)Made available in DSpace on 2023-02-15T20:32:50Z (GMT). No. of bitstreams: 1 GeisabelVeron.pdf: 1226459 bytes, checksum: 76564178f880ca7681966f9a59d8002c (MD5) Previous issue date: 2022-09-01porUniversidade Federal da Grande DouradosPrograma de Pós-Graduação em Educação e TerritorialidadeUFGDBrasilFaculdade Intercultural IndígenaCNPQ::CIENCIAS HUMANAS::EDUCACAOPovos indígenas - língua KaiowáTerra indígenaEducaçãoIndigenous peoples - Kaiowá languageIndigenous landsEducationA Língua Kaiowá na escola Pa’i Chiquito – Chiquito Pedroinfo:eu-repo/semantics/publishedVersioninfo:eu-repo/semantics/masterThesisinfo:eu-repo/semantics/openAccessreponame:Repositório Institucional da UFGDinstname:Universidade Federal da Grande Dourados (UFGD)instacron:UFGDTEXTGeisabelVeron.pdf.txtGeisabelVeron.pdf.txtExtracted texttext/plain151590https://repositorio.ufgd.edu.br/jspui/bitstream/prefix/5326/3/GeisabelVeron.pdf.txt1afd1b5664af0534b4b3f7efdb312c56MD53LICENSElicense.txtlicense.txttext/plain; charset=utf-81866https://repositorio.ufgd.edu.br/jspui/bitstream/prefix/5326/2/license.txt43cd690d6a359e86c1fe3d5b7cba0c9bMD52ORIGINALGeisabelVeron.pdfGeisabelVeron.pdfapplication/pdf1226459https://repositorio.ufgd.edu.br/jspui/bitstream/prefix/5326/1/GeisabelVeron.pdf76564178f880ca7681966f9a59d8002cMD51prefix/53262023-09-14 03:00:05.429oai:https://repositorio.ufgd.edu.br/jspui:prefix/5326TElDRU7Dh0EgREUgRElTVFJJQlVJw4fDg08gTsODTy1FWENMVVNJVkEKCkNvbSBhIGFwcmVzZW50YcOnw6NvIGRlc3RhIGxpY2Vuw6dhLCB2b2PDqiAobyBhdXRvciAoZXMpIG91IG8gdGl0dWxhciBkb3MgZGlyZWl0b3MgZGUgYXV0b3IpIGNvbmNlZGUgYW8gUmVwb3NpdMOzcmlvIApJbnN0aXR1Y2lvbmFsIG8gZGlyZWl0byBuw6NvLWV4Y2x1c2l2byBkZSByZXByb2R1emlyLCAgdHJhZHV6aXIgKGNvbmZvcm1lIGRlZmluaWRvIGFiYWl4byksIGUvb3UgZGlzdHJpYnVpciBhIApzdWEgcHVibGljYcOnw6NvIChpbmNsdWluZG8gbyByZXN1bW8pIHBvciB0b2RvIG8gbXVuZG8gbm8gZm9ybWF0byBpbXByZXNzbyBlIGVsZXRyw7RuaWNvIGUgZW0gcXVhbHF1ZXIgbWVpbywgaW5jbHVpbmRvIG9zIApmb3JtYXRvcyDDoXVkaW8gb3UgdsOtZGVvLgoKVm9jw6ogY29uY29yZGEgcXVlIG8gRGVwb3NpdGEgcG9kZSwgc2VtIGFsdGVyYXIgbyBjb250ZcO6ZG8sIHRyYW5zcG9yIGEgc3VhIHB1YmxpY2HDp8OjbyBwYXJhIHF1YWxxdWVyIG1laW8gb3UgZm9ybWF0byAKcGFyYSBmaW5zIGRlIHByZXNlcnZhw6fDo28uCgpWb2PDqiB0YW1iw6ltIGNvbmNvcmRhIHF1ZSBvIERlcG9zaXRhIHBvZGUgbWFudGVyIG1haXMgZGUgdW1hIGPDs3BpYSBkZSBzdWEgcHVibGljYcOnw6NvIHBhcmEgZmlucyBkZSBzZWd1cmFuw6dhLCBiYWNrLXVwIAplIHByZXNlcnZhw6fDo28uCgpWb2PDqiBkZWNsYXJhIHF1ZSBhIHN1YSBwdWJsaWNhw6fDo28gw6kgb3JpZ2luYWwgZSBxdWUgdm9jw6ogdGVtIG8gcG9kZXIgZGUgY29uY2VkZXIgb3MgZGlyZWl0b3MgY29udGlkb3MgbmVzdGEgbGljZW7Dp2EuIApWb2PDqiB0YW1iw6ltIGRlY2xhcmEgcXVlIG8gZGVww7NzaXRvIGRhIHN1YSBwdWJsaWNhw6fDo28gbsOjbywgcXVlIHNlamEgZGUgc2V1IGNvbmhlY2ltZW50bywgaW5mcmluZ2UgZGlyZWl0b3MgYXV0b3JhaXMgCmRlIG5pbmd1w6ltLgoKQ2FzbyBhIHN1YSBwdWJsaWNhw6fDo28gY29udGVuaGEgbWF0ZXJpYWwgcXVlIHZvY8OqIG7Do28gcG9zc3VpIGEgdGl0dWxhcmlkYWRlIGRvcyBkaXJlaXRvcyBhdXRvcmFpcywgdm9jw6ogZGVjbGFyYSBxdWUgCm9idGV2ZSBhIHBlcm1pc3PDo28gaXJyZXN0cml0YSBkbyBkZXRlbnRvciBkb3MgZGlyZWl0b3MgYXV0b3JhaXMgcGFyYSBjb25jZWRlciBhbyBEZXBvc2l0YSBvcyBkaXJlaXRvcyBhcHJlc2VudGFkb3MgCm5lc3RhIGxpY2Vuw6dhLCBlIHF1ZSBlc3NlIG1hdGVyaWFsIGRlIHByb3ByaWVkYWRlIGRlIHRlcmNlaXJvcyBlc3TDoSBjbGFyYW1lbnRlIGlkZW50aWZpY2FkbyBlIHJlY29uaGVjaWRvIG5vIHRleHRvIApvdSBubyBjb250ZcO6ZG8gZGEgcHVibGljYcOnw6NvIG9yYSBkZXBvc2l0YWRhLgoKQ0FTTyBBIFBVQkxJQ0HDh8ODTyBPUkEgREVQT1NJVEFEQSBURU5IQSBTSURPIFJFU1VMVEFETyBERSBVTSBQQVRST0PDjU5JTyBPVSBBUE9JTyBERSBVTUEgQUfDik5DSUEgREUgRk9NRU5UTyBPVSBPVVRSTyAKT1JHQU5JU01PLCBWT0PDiiBERUNMQVJBIFFVRSBSRVNQRUlUT1UgVE9ET1MgRSBRVUFJU1FVRVIgRElSRUlUT1MgREUgUkVWSVPDg08gQ09NTyBUQU1Cw4lNIEFTIERFTUFJUyBPQlJJR0HDh8OVRVMgCkVYSUdJREFTIFBPUiBDT05UUkFUTyBPVSBBQ09SRE8uCgpPIERlcG9zaXRhIHNlIGNvbXByb21ldGUgYSBpZGVudGlmaWNhciBjbGFyYW1lbnRlIG8gc2V1IG5vbWUgKHMpIG91IG8ocykgbm9tZShzKSBkbyhzKSBkZXRlbnRvcihlcykgZG9zIGRpcmVpdG9zIAphdXRvcmFpcyBkYSBwdWJsaWNhw6fDo28sIGUgbsOjbyBmYXLDoSBxdWFscXVlciBhbHRlcmHDp8OjbywgYWzDqW0gZGFxdWVsYXMgY29uY2VkaWRhcyBwb3IgZXN0YSBsaWNlbsOnYS4KRepositório InstitucionalPUBhttps://repositorio.ufgd.edu.br/jspui:8080/oai/requestopendoar:21162023-09-14T07:00:05Repositório Institucional da UFGD - Universidade Federal da Grande Dourados (UFGD)false
dc.title.pt_BR.fl_str_mv A Língua Kaiowá na escola Pa’i Chiquito – Chiquito Pedro
title A Língua Kaiowá na escola Pa’i Chiquito – Chiquito Pedro
spellingShingle A Língua Kaiowá na escola Pa’i Chiquito – Chiquito Pedro
Veron, Geisabel
CNPQ::CIENCIAS HUMANAS::EDUCACAO
Povos indígenas - língua Kaiowá
Terra indígena
Educação
Indigenous peoples - Kaiowá language
Indigenous lands
Education
title_short A Língua Kaiowá na escola Pa’i Chiquito – Chiquito Pedro
title_full A Língua Kaiowá na escola Pa’i Chiquito – Chiquito Pedro
title_fullStr A Língua Kaiowá na escola Pa’i Chiquito – Chiquito Pedro
title_full_unstemmed A Língua Kaiowá na escola Pa’i Chiquito – Chiquito Pedro
title_sort A Língua Kaiowá na escola Pa’i Chiquito – Chiquito Pedro
author Veron, Geisabel
author_facet Veron, Geisabel
author_role author
dc.contributor.advisor1.fl_str_mv Martins, Andérbio Márcio Silva
dc.contributor.advisor1Lattes.fl_str_mv http://lattes.cnpq.br/9593565168451258
dc.contributor.advisor-co1.fl_str_mv Silva, Denise
dc.contributor.advisor-co1ID.fl_str_mv 0000-0003-4558-7100
dc.contributor.advisor-co1Lattes.fl_str_mv http://lattes.cnpq.br/0602121370347648
dc.contributor.referee1.fl_str_mv Isidoro, Edineia Aparecida
dc.contributor.referee1Lattes.fl_str_mv http://lattes.cnpq.br/5030565773799194
dc.contributor.referee2.fl_str_mv Knapp, Cássio
dc.contributor.referee2Lattes.fl_str_mv http://lattes.cnpq.br/4857348638767680
dc.contributor.referee3.fl_str_mv Martins, Daniel Valério
dc.contributor.referee3Lattes.fl_str_mv http://lattes.cnpq.br/5153427373291259
dc.contributor.authorLattes.fl_str_mv http://lattes.cnpq.br/5523269015533793
dc.contributor.author.fl_str_mv Veron, Geisabel
contributor_str_mv Martins, Andérbio Márcio Silva
Silva, Denise
Isidoro, Edineia Aparecida
Knapp, Cássio
Martins, Daniel Valério
dc.subject.cnpq.fl_str_mv CNPQ::CIENCIAS HUMANAS::EDUCACAO
topic CNPQ::CIENCIAS HUMANAS::EDUCACAO
Povos indígenas - língua Kaiowá
Terra indígena
Educação
Indigenous peoples - Kaiowá language
Indigenous lands
Education
dc.subject.por.fl_str_mv Povos indígenas - língua Kaiowá
Terra indígena
Educação
dc.subject.eng.fl_str_mv Indigenous peoples - Kaiowá language
Indigenous lands
Education
description Ko jehai anhetegwa hupytyrã, ahai ahexuka hagwã ajetypeka va’e rupi, heta nhe’ẽgwe ahai joapy, kirãmi pa ojapo nhombo’e ymãgwyve, nhe’ẽ tee kaiowá pygwa nhempyrumbygwyve, mitã mixῖ kwery pe. Mbo’eroy Pa’i Chiquito-Chiquito Pedro, oῖme tekoha Panambizinho py, tekoha Gwasu Ju/Dourados-MS py. Amonheўpyrũ hagwã xe jehai puku, ajetypeka ambojoja ha amoanhetegwa hagwã, anheakã pu’ã ugwῖ arandukwa ohai va’ekwe rehe, ajesa ysajo ave joajuha rape rehe. Uperupi ajuhuve rei ajesa mondo hagwã te’yi kwéry reko mbo’eha herekwapy nhemohendarã. Ajeporeka kuri jehai va’ekwe mbo’eróy pygwa re nhehenói ha (PPP) rehe. Upe kwatia re ko onhemombe’u ha ojexuka, ki xa niko ogwata, oku’e ha onhemoῖ porã va’erã nhemba’apo, mbo’eroy ikatu hagwã ogwata porã tekorupi ete. Ajapo nheporandu mbo’ehary kwéry pe ave, ha mburuvixa tekoha pygwa pe. Amboapyvy xe haiha 7 jeporekare, amabogwapy ko kwatia py, ikatu hagwã ojehexa, ndojehuiry ha, ugwῖ aranduka jehaí va’ere oῖmea. Ko apy ave amombe’u, jepe oῖme mbo’eháry kaiowá ojepyapyva’ea, omoῖsea jekwaaha teko teepygwa kwatiarehe nhombo’e hagwã Pa’i Chiquito py, ãy ombojehe’a jevy mitã kwéry koty mbo’ehatypy, oῖme ave mbo’eháry kwéry ndaha’éiry va te’ýi, nonhe’ẽiry te’ýi nhe’ẽpy (Semed) ombou va’e, ombo’e mitã mixῖgwe ape mbairy nhe’ẽpy. Ugwῖa ko ombyaí tembiapo, nomboeteiry, nombo hepyiry ha nomoanhetegwairy tembiapo nhe’ẽ tee rehegwa mbo’eroy rekwatypy.
publishDate 2022
dc.date.issued.fl_str_mv 2022-09-01
dc.date.accessioned.fl_str_mv 2023-02-15T20:32:50Z
dc.date.available.fl_str_mv 2023-02-15T20:32:50Z
dc.type.status.fl_str_mv info:eu-repo/semantics/publishedVersion
dc.type.driver.fl_str_mv info:eu-repo/semantics/masterThesis
format masterThesis
status_str publishedVersion
dc.identifier.citation.fl_str_mv VERON, Geisabel. A Língua Kaiowá na escola Pa’i Chiquito – Chiquito Pedro. 2022. 77 f. Dissertação (Mestrado em Educação e Territorialidade) - Faculdade Intercultural Indígena, Universidade Federal da Grande Dourados, Dourados, MS, 2022.
dc.identifier.uri.fl_str_mv http://repositorio.ufgd.edu.br/jspui/handle/prefix/5326
identifier_str_mv VERON, Geisabel. A Língua Kaiowá na escola Pa’i Chiquito – Chiquito Pedro. 2022. 77 f. Dissertação (Mestrado em Educação e Territorialidade) - Faculdade Intercultural Indígena, Universidade Federal da Grande Dourados, Dourados, MS, 2022.
url http://repositorio.ufgd.edu.br/jspui/handle/prefix/5326
dc.language.iso.fl_str_mv por
language por
dc.rights.driver.fl_str_mv info:eu-repo/semantics/openAccess
eu_rights_str_mv openAccess
dc.publisher.none.fl_str_mv Universidade Federal da Grande Dourados
dc.publisher.program.fl_str_mv Programa de Pós-Graduação em Educação e Territorialidade
dc.publisher.initials.fl_str_mv UFGD
dc.publisher.country.fl_str_mv Brasil
dc.publisher.department.fl_str_mv Faculdade Intercultural Indígena
publisher.none.fl_str_mv Universidade Federal da Grande Dourados
dc.source.none.fl_str_mv reponame:Repositório Institucional da UFGD
instname:Universidade Federal da Grande Dourados (UFGD)
instacron:UFGD
instname_str Universidade Federal da Grande Dourados (UFGD)
instacron_str UFGD
institution UFGD
reponame_str Repositório Institucional da UFGD
collection Repositório Institucional da UFGD
bitstream.url.fl_str_mv https://repositorio.ufgd.edu.br/jspui/bitstream/prefix/5326/3/GeisabelVeron.pdf.txt
https://repositorio.ufgd.edu.br/jspui/bitstream/prefix/5326/2/license.txt
https://repositorio.ufgd.edu.br/jspui/bitstream/prefix/5326/1/GeisabelVeron.pdf
bitstream.checksum.fl_str_mv 1afd1b5664af0534b4b3f7efdb312c56
43cd690d6a359e86c1fe3d5b7cba0c9b
76564178f880ca7681966f9a59d8002c
bitstream.checksumAlgorithm.fl_str_mv MD5
MD5
MD5
repository.name.fl_str_mv Repositório Institucional da UFGD - Universidade Federal da Grande Dourados (UFGD)
repository.mail.fl_str_mv
_version_ 1798042101390245888