O desenvolvimento da autonomia coletiva em empreendimentos de economia solidária

Detalhes bibliográficos
Autor(a) principal: Cruz, Thales Speroni Pereira da
Data de Publicação: 2009
Tipo de documento: Trabalho de conclusão de curso
Idioma: por
Título da fonte: Repositório Institucional da UFRGS
Texto Completo: http://hdl.handle.net/10183/18429
Resumo: XX. mendearen amaieran lanaren munduan buruturiko aldaketek, lan baldintzen eraldaketa bat gauzatu zuten, gizartean are eta egoera jasangaitzagoak sortuaz eta, era berean, langabezia tasak igoaz. Honek beste lanbide eta irabazi mota batzuen bilatzea bultzatu zuen. Proiektu honek, elkartasun-ekonomiaren barnean, talde-burujabetzak izan duen garapena jorratzen du. Garapen hau, dialektikoki elkar loturik dauden bi dimentsioz osaturik dagoen prozesu bat da: lehenak lan ekintzaren sormena, antolakuntza, egunerokoa eta arauak lantzen ditu; Bigarrena berriz, sortzearen esperientzia moduan ezagutzen da, THOMPSOMek definitua (1981). Idazlearen arabera, esperientzia, gizakiek bizi dituzten harreman sozialetan, batezere laneko harreman sozialetan, eta hauek etorkizunean burutuko diren ekintzetan eragingo duten parametroen sorreran oinarritzen da. Puntu honetan, ondorengo galdera sortzen da: Zein da elkartasun-ekonomian oinarritzen den lan ekintza autokudeatu berri batek duen ahalmena, langileek beraien lan ibilbidean zehar barneratu dituzten baloreekiko burujabetasuna lor dezaten eta erabaki ahalmena izan dezaten? Talde-burujabetza gauzatzean eragin positibo naiz/zein negatiboa duten elementuak, adierazle kontingente gisara ezagutzen dira: lan prozesua, kanpo eragileekiko harremana, irabazien gutxitzea, erabakitze prozesua eta pertsona bakoitzak burutu dituen zereginen historiala direlarik. Aipatu diren galderei erantzunak aurkitzeko helburuaz, eta aldagi kontingenteen eragina aztertzeko, bi ikerketa eredu burutu dira; Lehena Porto Alegren (Brasil), jostun kooperatiba betean eta bigarrena Bilbon (Euskal Herria), zerbitzu sozialen kooperatiba batean. Elkarrizketa teknikoak, dokumentazio lanak eta eguneroko lanaren jarraipen zuzenak aurrera eraman dira. Esan behar da, bi kasuak ere ekonomikoki bideragarriak agertu direla ekoizpen adarren dibertsifikazioa bultzatuz. Aipatu ere, Bilboko kasuan, estatu subentzioekiko menpekotasun nabaria dagoela. Bukatzeko, langileek, aurreko lanetan izaniko esperienziak barneratzeko eran, zailtasunak atzeman direala azpimarratu behar da. Zailtasun hauek, langilea jarrera paisiboetara bultzatuko dute, kooperatiba barnean hartu beharreko erabaki prozesuetan. Jokabide hau indartzen duten elementuak ere identifikatuak izan dira: irabazien banaketa, hezkuntza prozesuen ahultasuna edo gabezia, eguneroko lanaren eta parte-hartze espazioen arteko urruntzea, eta azkenik langileek erabakiak hartzerako orduan duten jokabidea eta boterearekiko gainontzeko harremanak, koadroen kudeaketa gisara ezagutzen direnak.
id UFRGS-2_1aad14e9dbdd2242cd3d1721457262f7
oai_identifier_str oai:www.lume.ufrgs.br:10183/18429
network_acronym_str UFRGS-2
network_name_str Repositório Institucional da UFRGS
repository_id_str
spelling Cruz, Thales Speroni Pereira daHolzmann, Lorena2010-01-29T04:16:06Z2009http://hdl.handle.net/10183/18429000728463XX. mendearen amaieran lanaren munduan buruturiko aldaketek, lan baldintzen eraldaketa bat gauzatu zuten, gizartean are eta egoera jasangaitzagoak sortuaz eta, era berean, langabezia tasak igoaz. Honek beste lanbide eta irabazi mota batzuen bilatzea bultzatu zuen. Proiektu honek, elkartasun-ekonomiaren barnean, talde-burujabetzak izan duen garapena jorratzen du. Garapen hau, dialektikoki elkar loturik dauden bi dimentsioz osaturik dagoen prozesu bat da: lehenak lan ekintzaren sormena, antolakuntza, egunerokoa eta arauak lantzen ditu; Bigarrena berriz, sortzearen esperientzia moduan ezagutzen da, THOMPSOMek definitua (1981). Idazlearen arabera, esperientzia, gizakiek bizi dituzten harreman sozialetan, batezere laneko harreman sozialetan, eta hauek etorkizunean burutuko diren ekintzetan eragingo duten parametroen sorreran oinarritzen da. Puntu honetan, ondorengo galdera sortzen da: Zein da elkartasun-ekonomian oinarritzen den lan ekintza autokudeatu berri batek duen ahalmena, langileek beraien lan ibilbidean zehar barneratu dituzten baloreekiko burujabetasuna lor dezaten eta erabaki ahalmena izan dezaten? Talde-burujabetza gauzatzean eragin positibo naiz/zein negatiboa duten elementuak, adierazle kontingente gisara ezagutzen dira: lan prozesua, kanpo eragileekiko harremana, irabazien gutxitzea, erabakitze prozesua eta pertsona bakoitzak burutu dituen zereginen historiala direlarik. Aipatu diren galderei erantzunak aurkitzeko helburuaz, eta aldagi kontingenteen eragina aztertzeko, bi ikerketa eredu burutu dira; Lehena Porto Alegren (Brasil), jostun kooperatiba betean eta bigarrena Bilbon (Euskal Herria), zerbitzu sozialen kooperatiba batean. Elkarrizketa teknikoak, dokumentazio lanak eta eguneroko lanaren jarraipen zuzenak aurrera eraman dira. Esan behar da, bi kasuak ere ekonomikoki bideragarriak agertu direla ekoizpen adarren dibertsifikazioa bultzatuz. Aipatu ere, Bilboko kasuan, estatu subentzioekiko menpekotasun nabaria dagoela. Bukatzeko, langileek, aurreko lanetan izaniko esperienziak barneratzeko eran, zailtasunak atzeman direala azpimarratu behar da. Zailtasun hauek, langilea jarrera paisiboetara bultzatuko dute, kooperatiba barnean hartu beharreko erabaki prozesuetan. Jokabide hau indartzen duten elementuak ere identifikatuak izan dira: irabazien banaketa, hezkuntza prozesuen ahultasuna edo gabezia, eguneroko lanaren eta parte-hartze espazioen arteko urruntzea, eta azkenik langileek erabakiak hartzerako orduan duten jokabidea eta boterearekiko gainontzeko harremanak, koadroen kudeaketa gisara ezagutzen direnak.Com as transformações ocorridas no mundo do trabalho a partir do final do século XX que levaram a uma intensificação da precarização do trabalho e o aumento do desemprego, as alternativas de geração de emprego e renda, sobretudo as que buscam efetivar-se por meio da autogestão, possuem grande relevância. Nesse sentido, o presente estudo problematiza o desenvolvimento da autonomia coletiva em empreendimentos de econômica solidária. Entende-se que este processo é composto por duas dimensões dialeticamente relacionadas: a das práticas, que se refere à forma como o empreendimento organiza seu cotidiano por meio de procedimentos e normas, e a da experiência (THOMPSON, 1981), noção que alude à forma como os sujeitos vivem as relações sociais (sobretudo laborais) que estão inseridos e que pode servir de parâmetro para ações futuras. Sendo assim, esta pesquisa busca responder o seguinte problema: qual a capacidade dos empreendimentos de economia solidária em constituir práticas de forma autônoma que tenham o potencial de estabelecer uma contestação do trabalhador aos valores internalizados durante sua trajetória ocupacional como assalariado? Denominam-se enquanto indicadores contingentes os elementos que têm capacidade de influência positiva e/ou negativa no desenvolvimento da autonomia coletiva: o processo de trabalho, a relação com agentes externos, a divisão dos ganhos, o processo decisório e o histórico ocupacional. A fim de responder o problema proposto, identificando a atuação dos indicadores contingentes, realizaram-se dois estudos de caso: um em uma cooperativa de confecção de Porto Alegre (Brasil) e outro em uma cooperativa de serviços sociais de Bilbao (Espanha). Foram feitas entrevistas em profundidade, análise documental e de discurso e observação sistemática do cotidiano de trabalho. Os empreendimentos mostraram-se viáveis economicamente, com metas de diversificação da produção, apesar do caso espanhol demonstrar forte dependência de recursos governamentais. Detectou-se nesse estudo, a dificuldade dos empreendimentos em superar o modo de encarar o trabalho internalizado durante a experiência assalariada, o que leva a uma conduta passiva dos trabalhadores em relação à participação nas decisões das cooperativas. Foram identificados como elementos que tendem a reforçar esta situação: a divisão de ganhos por produção individual, a inexistência ou fragilidade de um plano de formação, o distanciamento entre o cotidiano de trabalho e os espaços de participação, a contratação de assalariados e um modo de operação do poder por gestão de quadros.When we face the major changes that took place at labor relations since the end of the 20th century, which led to an intensified instability and increased unemployment, we become aware of the great importance that shall be given to the alternatives of employment and income generation - above all, those that try to reach such goal by self-administration associations. In this context, this paper analyzes the development of collective autonomy at supportive economy enterprises. It is known that this process is compounded by two dialectically related dimensions: those of the practice, that refers to the way enterprise arranges its routine through procedures and norms, and those of the experience (THOMPSON, 1981), a term that alludes to the way subjects live their social relations (specially labor ones) on which they are inserted and that may serve as a parameter for future actions. Thus, this research seeks to answer the following question: how far goes the capability of supportive economy enterprises to build practices on autonomous basis with enough potential to establish a retort of the employee to the values that were ingrained while conventional employing experience was set? ingrained while conventional employing experience was set? We consider contingent indicators the elements that have capability of positive and/or negative influence on the development of collective autonomy the process of labor, the relation with external agents, the profit sharing, the decision process and the occupational history. In order to answer the propounded question, identifying the way these contingent indicators act, two case-studies were performed: one at a manufacturing cooperative at Porto Alegre (Brazil) and the other at a social-services cooperative at Bilbao (Spain). It has been done deep interviews, documental and discursive analysis and the systematic observation of labor routine. The enterprises have proved to be economically viable, with production diversification goals - despite the great dependence on governmental funds that the Spanish case has shown. This study turned possible to register the hardship that those enterprises have on overcoming the way its associates face the work activities - which was instill while conventional employing experience was set - since it leads these workers to a passive attitude with regard to taking part in the cooperative decisions. Observations have identified some elements that tend to reinforce this behavior: the profit sharing on individual production basis, the inexistence or fragility of a plan in the making, the detachment between labors routine and the spaces of debate, the employee's admissions and a board management power administration mode.Las transformaciones en el mundo del trabajo ocurridas a partir del final del siglo XX implicaron una serie de alteraciones de las condiciones de trabajo dando lugar a situaciones cada vez más precarias y así mismo, generando un aumento del desempleo, ello favoreció la busca de otras alternativas de empleo y renta. El presente trabajo analiza el desarrollo de la autonomía colectiva en la forma de economía solidaria. Entiéndase que este es un proceso compuesto por dos dimensiones dialécticamente relacionadas: la primera trata la forma de emprendimiento, su organización, su cotidiano, sus normas y la segunda, conocida como la llamada de experiencia en la concepción, definida por THOMPSON (1981).De acuerdo con el autor la experiencia tiene que ver con la forma en como los sujetos viven sus relaciones sociales, principalmente las laborales, y como estas sirven de parámetros para acciones futuras. En este punto, surge la siguiente pregunta: ¿Cual es la capacidad de los emprendimientos de economía solidaria para constituir prácticas autónomas con potencial de respuesta, por parte del trabajador, a los valores inculcados durante su trayectoria ocupacional como asalariado? Son considerados como indicadores contingentes los elementos que tienen capacidad de influencia positiva y/o negativa en el desarrollo de la autonomía colectiva: el proceso de trabajo, la relación con los agentes externos, la dimisión de las ganancias, el proceso de decisión y el histórico ocupacional. Con el objetivo de buscar respuestas a las cuestiones citadas e identificar la actuación de los factores contingentes realizamos dos estudios tipo; el primero en una cooperativa de modistas en Porto Alegre (Brasil) y el segundo en Bilbao (País Vasco) en una cooperativa de servicios sociales. Se realizaron entrevistas técnicas, labores de documentación además de observaciones sistemáticas del trabajo cotidiano. Cabe destacar que ambos casos se mostraron viables económicamente a través de ramas de diversificación de la producción. Es necesario destacar que en el caso europeo hay una dependencia importante de la subvención estatal. Para concluir, debemos subrayar que existe una dificultad en la forma de interiorizar el trabajo durante experiencias previas asalariadas, que llevan a los trabajadores a una conducta más pasiva en la toma de decisiones al interno de la cooperativa. Fueron identificados elementos que refuerzan esta conducta como: la división de las ganancias, la falta o la fragilidad de un proceso de capacitación, el distanciamiento entre el trabajo cotidiano y los espacios de participación, y por último, la contratación de asalariados y una forma de operar con el poder que se clasifica como gestión de cuadros.application/pdfporAutokudeaketaElkartasun-ekonomiaTalde-burujabetzaKooperatibismoaEsperientziaEconomia solidáriaCooperativismoAutogestãoSelf-administrationSupportive economyCollective autonomyCooperativesExperienceAutogestiónEconomía solidariaAutonomía colectivaCooperativismoExperienciaO desenvolvimento da autonomia coletiva em empreendimentos de economia solidáriainfo:eu-repo/semantics/publishedVersioninfo:eu-repo/semantics/bachelorThesisUniversidade Federal do Rio Grande do SulInstituto de Filosofia e Ciências HumanasPorto Alegre, BR-RS2009Ciências Sociais: Bachareladograduaçãoinfo:eu-repo/semantics/openAccessreponame:Repositório Institucional da UFRGSinstname:Universidade Federal do Rio Grande do Sul (UFRGS)instacron:UFRGSORIGINAL000728463.pdf000728463.pdfTexto completoapplication/pdf917259http://www.lume.ufrgs.br/bitstream/10183/18429/1/000728463.pdf1b28e88218150d7a5185212af060e105MD51TEXT000728463.pdf.txt000728463.pdf.txtExtracted Texttext/plain240839http://www.lume.ufrgs.br/bitstream/10183/18429/2/000728463.pdf.txt8c12ae7e3bc6f4593b93df115fa766ceMD52THUMBNAIL000728463.pdf.jpg000728463.pdf.jpgGenerated Thumbnailimage/jpeg1064http://www.lume.ufrgs.br/bitstream/10183/18429/3/000728463.pdf.jpg21d2f97685b25e35c730fec66e471fd4MD5310183/184292022-08-06 04:41:57.034755oai:www.lume.ufrgs.br:10183/18429Repositório de PublicaçõesPUBhttps://lume.ufrgs.br/oai/requestopendoar:2022-08-06T07:41:57Repositório Institucional da UFRGS - Universidade Federal do Rio Grande do Sul (UFRGS)false
dc.title.pt_BR.fl_str_mv O desenvolvimento da autonomia coletiva em empreendimentos de economia solidária
title O desenvolvimento da autonomia coletiva em empreendimentos de economia solidária
spellingShingle O desenvolvimento da autonomia coletiva em empreendimentos de economia solidária
Cruz, Thales Speroni Pereira da
Autokudeaketa
Elkartasun-ekonomia
Talde-burujabetza
Kooperatibismoa
Esperientzia
Economia solidária
Cooperativismo
Autogestão
Self-administration
Supportive economy
Collective autonomy
Cooperatives
Experience
Autogestión
Economía solidaria
Autonomía colectiva
Cooperativismo
Experiencia
title_short O desenvolvimento da autonomia coletiva em empreendimentos de economia solidária
title_full O desenvolvimento da autonomia coletiva em empreendimentos de economia solidária
title_fullStr O desenvolvimento da autonomia coletiva em empreendimentos de economia solidária
title_full_unstemmed O desenvolvimento da autonomia coletiva em empreendimentos de economia solidária
title_sort O desenvolvimento da autonomia coletiva em empreendimentos de economia solidária
author Cruz, Thales Speroni Pereira da
author_facet Cruz, Thales Speroni Pereira da
author_role author
dc.contributor.author.fl_str_mv Cruz, Thales Speroni Pereira da
dc.contributor.advisor1.fl_str_mv Holzmann, Lorena
contributor_str_mv Holzmann, Lorena
dc.subject.eu.fl_str_mv Autokudeaketa
Elkartasun-ekonomia
Talde-burujabetza
Kooperatibismoa
Esperientzia
topic Autokudeaketa
Elkartasun-ekonomia
Talde-burujabetza
Kooperatibismoa
Esperientzia
Economia solidária
Cooperativismo
Autogestão
Self-administration
Supportive economy
Collective autonomy
Cooperatives
Experience
Autogestión
Economía solidaria
Autonomía colectiva
Cooperativismo
Experiencia
dc.subject.por.fl_str_mv Economia solidária
Cooperativismo
Autogestão
dc.subject.eng.fl_str_mv Self-administration
Supportive economy
Collective autonomy
Cooperatives
Experience
dc.subject.spa.fl_str_mv Autogestión
Economía solidaria
Autonomía colectiva
Cooperativismo
Experiencia
description XX. mendearen amaieran lanaren munduan buruturiko aldaketek, lan baldintzen eraldaketa bat gauzatu zuten, gizartean are eta egoera jasangaitzagoak sortuaz eta, era berean, langabezia tasak igoaz. Honek beste lanbide eta irabazi mota batzuen bilatzea bultzatu zuen. Proiektu honek, elkartasun-ekonomiaren barnean, talde-burujabetzak izan duen garapena jorratzen du. Garapen hau, dialektikoki elkar loturik dauden bi dimentsioz osaturik dagoen prozesu bat da: lehenak lan ekintzaren sormena, antolakuntza, egunerokoa eta arauak lantzen ditu; Bigarrena berriz, sortzearen esperientzia moduan ezagutzen da, THOMPSOMek definitua (1981). Idazlearen arabera, esperientzia, gizakiek bizi dituzten harreman sozialetan, batezere laneko harreman sozialetan, eta hauek etorkizunean burutuko diren ekintzetan eragingo duten parametroen sorreran oinarritzen da. Puntu honetan, ondorengo galdera sortzen da: Zein da elkartasun-ekonomian oinarritzen den lan ekintza autokudeatu berri batek duen ahalmena, langileek beraien lan ibilbidean zehar barneratu dituzten baloreekiko burujabetasuna lor dezaten eta erabaki ahalmena izan dezaten? Talde-burujabetza gauzatzean eragin positibo naiz/zein negatiboa duten elementuak, adierazle kontingente gisara ezagutzen dira: lan prozesua, kanpo eragileekiko harremana, irabazien gutxitzea, erabakitze prozesua eta pertsona bakoitzak burutu dituen zereginen historiala direlarik. Aipatu diren galderei erantzunak aurkitzeko helburuaz, eta aldagi kontingenteen eragina aztertzeko, bi ikerketa eredu burutu dira; Lehena Porto Alegren (Brasil), jostun kooperatiba betean eta bigarrena Bilbon (Euskal Herria), zerbitzu sozialen kooperatiba batean. Elkarrizketa teknikoak, dokumentazio lanak eta eguneroko lanaren jarraipen zuzenak aurrera eraman dira. Esan behar da, bi kasuak ere ekonomikoki bideragarriak agertu direla ekoizpen adarren dibertsifikazioa bultzatuz. Aipatu ere, Bilboko kasuan, estatu subentzioekiko menpekotasun nabaria dagoela. Bukatzeko, langileek, aurreko lanetan izaniko esperienziak barneratzeko eran, zailtasunak atzeman direala azpimarratu behar da. Zailtasun hauek, langilea jarrera paisiboetara bultzatuko dute, kooperatiba barnean hartu beharreko erabaki prozesuetan. Jokabide hau indartzen duten elementuak ere identifikatuak izan dira: irabazien banaketa, hezkuntza prozesuen ahultasuna edo gabezia, eguneroko lanaren eta parte-hartze espazioen arteko urruntzea, eta azkenik langileek erabakiak hartzerako orduan duten jokabidea eta boterearekiko gainontzeko harremanak, koadroen kudeaketa gisara ezagutzen direnak.
publishDate 2009
dc.date.issued.fl_str_mv 2009
dc.date.accessioned.fl_str_mv 2010-01-29T04:16:06Z
dc.type.status.fl_str_mv info:eu-repo/semantics/publishedVersion
dc.type.driver.fl_str_mv info:eu-repo/semantics/bachelorThesis
format bachelorThesis
status_str publishedVersion
dc.identifier.uri.fl_str_mv http://hdl.handle.net/10183/18429
dc.identifier.nrb.pt_BR.fl_str_mv 000728463
url http://hdl.handle.net/10183/18429
identifier_str_mv 000728463
dc.language.iso.fl_str_mv por
language por
dc.rights.driver.fl_str_mv info:eu-repo/semantics/openAccess
eu_rights_str_mv openAccess
dc.format.none.fl_str_mv application/pdf
dc.source.none.fl_str_mv reponame:Repositório Institucional da UFRGS
instname:Universidade Federal do Rio Grande do Sul (UFRGS)
instacron:UFRGS
instname_str Universidade Federal do Rio Grande do Sul (UFRGS)
instacron_str UFRGS
institution UFRGS
reponame_str Repositório Institucional da UFRGS
collection Repositório Institucional da UFRGS
bitstream.url.fl_str_mv http://www.lume.ufrgs.br/bitstream/10183/18429/1/000728463.pdf
http://www.lume.ufrgs.br/bitstream/10183/18429/2/000728463.pdf.txt
http://www.lume.ufrgs.br/bitstream/10183/18429/3/000728463.pdf.jpg
bitstream.checksum.fl_str_mv 1b28e88218150d7a5185212af060e105
8c12ae7e3bc6f4593b93df115fa766ce
21d2f97685b25e35c730fec66e471fd4
bitstream.checksumAlgorithm.fl_str_mv MD5
MD5
MD5
repository.name.fl_str_mv Repositório Institucional da UFRGS - Universidade Federal do Rio Grande do Sul (UFRGS)
repository.mail.fl_str_mv
_version_ 1801224389464686592

Registros relacionados