O reordenamento político e cultural do povo kokama : a reconquista da língua e do território além das fronteiras entre o Brasil e o Peru

Detalhes bibliográficos
Autor(a) principal: Rubim, Altaci Corrêa
Data de Publicação: 2016
Tipo de documento: Tese
Idioma: por
Título da fonte: Repositório Institucional da UnB
Texto Completo: http://repositorio.unb.br/handle/10482/20961
http://dx.doi.org/10.26512/2016.04.T.20961
Resumo: Tese (doutorado)—Universidade de Brasília, Instituto de Letras, Departamento de Linguística, Português e Línguas Clássicas, Programa de Pós-Graduação em Linguística, 2016.
id UNB_ba4d715e43a8b7ae934e7be7334fe339
oai_identifier_str oai:repositorio2.unb.br:10482/20961
network_acronym_str UNB
network_name_str Repositório Institucional da UnB
repository_id_str
spelling Rubim, Altaci CorrêaFaulstich, Enilde Leite de Jesus2016-07-25T18:57:10Z2016-07-25T18:57:10Z2016-07-252016-04-22RUBIM, Altaci Corrêa. O reordenamento político e cultural do povo Kokama: a reconquista da língua e do território além das fronteiras entre o Brasil e o Peru. 2016. 319 f., il. Tese (Doutorado em Linguística)—Universidade de Brasília, Brasília, 2016.http://repositorio.unb.br/handle/10482/20961http://dx.doi.org/10.26512/2016.04.T.20961Tese (doutorado)—Universidade de Brasília, Instituto de Letras, Departamento de Linguística, Português e Línguas Clássicas, Programa de Pós-Graduação em Linguística, 2016.O conteúdo desta tese se insere na linha de pesquisa de Política Linguística, desenvolvida no Centro de Estudos Lexicais e Terminológicos (Centro Lexterm), da Universidade de Brasília (UnB). O objeto de estudo é a língua Kokama. A meta da pesquisa é apresentar o reordenamento político e cultural do povo Kokama: a reconquista da língua e do território além das fronteiras entre o Brasil e o Peru. O campo empírico é o povo Kokama além das fronteiras. Nesse reordenamento, os agentes sociais se reorganizam formando um movimento coletivo em prol da reafirmação da identidade, da reconquista, do território e da vitalização da língua. Nesse sentido, o principal objetivo foi analisar os diferentes processos de territorialização da língua Kokama na Amazônia e seus efeitos sobre as formas organizativas consolidadas, primordialmente sobre a língua, a partir de mobilizações étnicas do seu povo. A pesquisa de campo foi realizada em três etapas, nos períodos de 2013, 2014 e 2015 na Amazônia brasileira e peruana. A metodologia seguida considerou princípios de etnografia, segundo Almeida (2014), que retrata o mapeamento situacional, em vista de uma nova cartografia, que rompe com as formas de mapear os territórios realizados pela geografia; também Calvet (2007), Morello (2015) e Oliveira (2015) que assentam seus pensamentos na Política Linguística. Hinton (2007) nos direciona para o método de revitalização de línguas em perigo de extinção, pelo método denominado Mestre-Aprendiz e o de Vallejos Yopán e Yuyarima Chota (2002) nos forneceu ricas informações sobre a elaboração de materiais elaborados pelo Formabiap que focam a metodologia de ensino da língua Kokama como L2. Nessa perspectiva, essas metodologias nortearam a elaboração dos materiais didáticos da língua Kokama que consta nesta Tese bem como as decisões políticas tomadas. O resultado foi a criação da coletânea composta de três volumes, denominada de “Yawati Tinin”, de oito histórias em quadrinhos e dois livros paradidáticos. Além da proposta metodológica para o ensino e a aprendizagem da língua Kokama, desenvolvemos um aplicativo para celular android denominado “Kokama Tradutor”. Os materiais produzidos nesta pesquisa preenchem parte da lacuna de uma política linguística voltada para uma língua em vitalização e ainda contribuem para incentivar outros povos a uma tomada de decisão em ter suas línguas de volta ao cotidiano, assim como chamar a atenção à falta de Políticas Linguísticas para línguas em perigo de extinção.The content of this thesis is included in the Language Policy research line, developed in the Lexical and Terminological Studies Center (Lexterm Center), from the University of Brasilia (UnB). The object of study is the Kokama language. The goal of the research is to present the political and cultural reordering of Kokama people: the reconquest of the language and the territory beyond the borders between Brazil and Peru. The empirical field is Kokama people across borders. In this reordering, social actors organize themselves to form a collective movement for reaffirmation of identity, reconquest of the territory and vitalization of the language. In this sense, the main objective was to analyze the different processes of territorialization of Kokama language in the Amazon and its effects on the consolidated organizational forms primarily on the language, from ethnic mobilization of its people. The field research was carried out in three stages, in the periods 2013, 2014 and 2015 in the Brazilian and Peruvian Amazon. The methodology considered principles of ethnography, according to Almeida (2014), who depicts the situational mapping, in view of a new cartography, which breaks with the ways of mapping the territories held by geography; also Calvet (2007), Morello (2015) and Oliveira (2015) who based his thoughts on Language Policy. Hinton (2007) directs us to the language revitalization endangered method, by the method called Master- Apprentice; and that one by Vallejos Yopán and Yuyarimam Chota (2002) provided us with rich information about the preparation of materials prepared by Formabiap that focus on teaching methodology of Kokama language as a second Language (L2). From this perspective, these methodologies guided the preparation of teaching materials of Kokama language contained in this thesis and the political decisions taken. The result was the creation of the collection with three volumes, called "Yawati Tinín", with eight comic books and two paradidactic books. In addition to the methodological approach to Kokama language teaching and learning, we have developed an android mobile application called “Kokama translator”. The materials produced in this research fill part of the gap of a language policy focused on a language in vitalization and also helps to encourage other people to a decision-making to have their languages back to daily life, as well as draw attention to the lack of Language Policy for languages in danger of extinction.IKUAKƗRATUPA : Ajanka ikuatupakɨra Wɨkan Kumitsa Kokama, ajanka Centro de Estudos Lexicais e Terminológicos (Centro Lexterm) Ikua Uka Brasiliakuara. Aipuka Kumitsa mama katupe. Ajanka Kuatiaran Ikuatupa Kokama: Mutsapɨrɨka kuatiaran ya chira Yawati Tinin wepe, Yawati Tinin mukuika eay Yawati Tinin mutsapɨrɨka. Ajanka tsa kuatiaraka ɨmɨnan ɨmɨntsaranua, putsa kuatiaran ɨmɨntsaraka: Karuara-ajan kakɨrɨ unikuara ya chirara Karuara unikuara kakɨrɨ tɨma ya umanu yapetsui ya uri tsa kakɨrɨ enemuki tuyukakuara yapetsui utsu unikuara yara kakɨrɨ yeai utsu; Kutipa-ajan tɨma ya kutipa era ya tsukuara tserakuara tɨma ya ikua ajan tɨma ya era tɨma yeai aikua tsukuara erakari tɨma ya aikua tsukuara; ɨtsɨwatsu yawatimuki-wepe ɨtsɨwatsu purara yawatiui, yaepe tana ɨmɨntsaraka yapetsui ɨtsɨwatsu kumitsaui: ima yawati, yapai tsanikaka. Yapai yapana, ta enemuki; Kururu waina-wepe kuarachi wepe waina yawachima uka awa kamatataraminu wepe uka awanu kamatataraminu; Puka waina-wepe kuarachi wepe waina yawachima wepe ritamakuara; Yawati Tinin-wepe kuarachi wepe waina tipiri ya ukakuara tɨma ya umi wepe yawati ya yuti (mukuika) ɨwɨrakuara; Kunumi umari eay yatsɨkɨra- tsa chikari kanatamuki penu ajanka kuara tsa umitsen, tsa umitsen animareminu tsaminu tsura ajan tsa chikari animareminu era penu ipurkaratsen. Amua mukuika kuatiaran ya chirara Ta/Etse Kumitsa Kokama eay wepe Kumitsatata kuatiaraka kumitsa Kokama. Aipuka penu ritama Kokama katupe, aipuka penu kumitsa Kokama kakɨrɨ. Aipuka yapai utsu wata yumitawarakanamuki yapai yumi ajan awakana eretse yapai ini mainani ini tuyuka. Ajan ini ɨwɨrati ini ɨpatsu, ini penu mata etse kakɨrɨtsen. Ya ini mainani ini tuyuka. Ini tuyuka awɨrana aruka umanuta. Ini ɨpatsu ini timata ini unikuara. Ini ɨwɨraminu, animareminu. Ajan awanu uri umanutatara ini tuyukakuara, ini mama, ini animareminu, nimare emete uparumanuta, ini animare upi ya tseta tuyuka.Instituto de Letras (IL)Departamento de Linguística, Português e Línguas Clássicas (IL LIP)Programa de Pós-Graduação em LinguísticaA concessão da licença deste item refere-se ao termo de autorização impresso assinado pelo autor com as seguintes condições: Na qualidade de titular dos direitos de autor da publicação, autorizo a Universidade de Brasília e o IBICT a disponibilizar por meio dos sites www.bce.unb.br, www.ibict.br, http://hercules.vtls.com/cgi-bin/ndltd/chameleon?lng=pt&skin=ndltd sem ressarcimento dos direitos autorais, de acordo com a Lei nº 9610/98, o texto integral da obra disponibilizada, conforme permissões assinaladas, para fins de leitura, impressão e/ou download, a título de divulgação da produção científica brasileira, a partir desta data.info:eu-repo/semantics/openAccessO reordenamento político e cultural do povo kokama : a reconquista da língua e do território além das fronteiras entre o Brasil e o Peruinfo:eu-repo/semantics/publishedVersioninfo:eu-repo/semantics/doctoralThesisPolítica linguísticaLíngua KokamaMaterial didáticoLinguagem e culturaIndígenas - línguasIndígenas - identidadeIndígenas - Kokamaporreponame:Repositório Institucional da UnBinstname:Universidade de Brasília (UnB)instacron:UNBORIGINAL2016_AltaciCorrêaRubim.pdf2016_AltaciCorrêaRubim.pdfapplication/pdf14418514http://repositorio2.unb.br/jspui/bitstream/10482/20961/1/2016_AltaciCorr%c3%aaaRubim.pdfdda44f71d19f682242cfeb00b2d42016MD51open accessLICENSElicense.txtlicense.txttext/plain775http://repositorio2.unb.br/jspui/bitstream/10482/20961/2/license.txtae3a65863c2b5e950da5318318bf93beMD52open access10482/209612024-01-25 14:52:54.849open accessoai:repositorio2.unb.br:10482/20961TGljZW5zZSBncmFudGVkIGJ5IEZlcm5hbmRhIFBlcmNpYSAgRnJhbsOnYSAoZmVybmFuZGFmcmFuY2FAYmNlLnVuYi5icikgb24gMjAxNi0wNi0yOFQxNjozMjoyM1ogKEdNVCk6CgpBIGNvbmNlc3PDo28gZGEgbGljZW7Dp2EgZGVzdGUgaXRlbSByZWZlcmUtc2UgYW8gdGVybW8gZGUgYXV0b3JpemHDp8OjbyBpbXByZXNzbyBhc3NpbmFkbyANCnBlbG8gYXV0b3IgY29tIGFzIHNlZ3VpbnRlcyBjb25kacOnw7VlczoNCg0KTmEgcXVhbGlkYWRlIGRlIHRpdHVsYXIgZG9zIGRpcmVpdG9zIGRlIGF1dG9yIGRhIHB1YmxpY2HDp8OjbywgYXV0b3Jpem8gYSBVbml2ZXJzaWRhZGUgZGUgQnJhc8OtbGlhDQogZSBvIElCSUNUIGEgZGlzcG9uaWJpbGl6YXIgcG9yIG1laW8gZG9zIHNpdGVzIHd3dy5iY2UudW5iLmJyLCB3d3cuaWJpY3QuYnIsDQogaHR0cDovL2hlcmN1bGVzLnZ0bHMuY29tL2NnaS1iaW4vbmRsdGQvY2hhbWVsZW9uP2xuZz1wdCZza2luPW5kbHRkIHNlbSByZXNzYXJjaW1lbnRvIGRvcyANCmRpcmVpdG9zIGF1dG9yYWlzLCBkZSBhY29yZG8gY29tIGEgTGVpIG7CuiA5NjEwLzk4LCBvIHRleHRvIGludGVncmFsIGRhIG9icmEgZGlzcG9uaWJpbGl6YWRhLA0KIGNvbmZvcm1lIHBlcm1pc3PDtWVzIGFzc2luYWxhZGFzLCBwYXJhIGZpbnMgZGUgbGVpdHVyYSwgaW1wcmVzc8OjbyBlL291IGRvd25sb2FkLCBhIHTDrXR1bG8gZGUgDQpkaXZ1bGdhw6fDo28gZGEgcHJvZHXDp8OjbyBjaWVudMOtZmljYSBicmFzaWxlaXJhLCBhIHBhcnRpciBkZXN0YSBkYXRhLg==Biblioteca Digital de Teses e DissertaçõesPUBhttps://repositorio.unb.br/oai/requestopendoar:2024-01-25T17:52:54Repositório Institucional da UnB - Universidade de Brasília (UnB)false
dc.title.en.fl_str_mv O reordenamento político e cultural do povo kokama : a reconquista da língua e do território além das fronteiras entre o Brasil e o Peru
title O reordenamento político e cultural do povo kokama : a reconquista da língua e do território além das fronteiras entre o Brasil e o Peru
spellingShingle O reordenamento político e cultural do povo kokama : a reconquista da língua e do território além das fronteiras entre o Brasil e o Peru
Rubim, Altaci Corrêa
Política linguística
Língua Kokama
Material didático
Linguagem e cultura
Indígenas - línguas
Indígenas - identidade
Indígenas - Kokama
title_short O reordenamento político e cultural do povo kokama : a reconquista da língua e do território além das fronteiras entre o Brasil e o Peru
title_full O reordenamento político e cultural do povo kokama : a reconquista da língua e do território além das fronteiras entre o Brasil e o Peru
title_fullStr O reordenamento político e cultural do povo kokama : a reconquista da língua e do território além das fronteiras entre o Brasil e o Peru
title_full_unstemmed O reordenamento político e cultural do povo kokama : a reconquista da língua e do território além das fronteiras entre o Brasil e o Peru
title_sort O reordenamento político e cultural do povo kokama : a reconquista da língua e do território além das fronteiras entre o Brasil e o Peru
author Rubim, Altaci Corrêa
author_facet Rubim, Altaci Corrêa
author_role author
dc.contributor.author.fl_str_mv Rubim, Altaci Corrêa
dc.contributor.advisor1.fl_str_mv Faulstich, Enilde Leite de Jesus
contributor_str_mv Faulstich, Enilde Leite de Jesus
dc.subject.keyword.pt_BR.fl_str_mv Política linguística
Língua Kokama
Material didático
Linguagem e cultura
Indígenas - línguas
Indígenas - identidade
Indígenas - Kokama
topic Política linguística
Língua Kokama
Material didático
Linguagem e cultura
Indígenas - línguas
Indígenas - identidade
Indígenas - Kokama
description Tese (doutorado)—Universidade de Brasília, Instituto de Letras, Departamento de Linguística, Português e Línguas Clássicas, Programa de Pós-Graduação em Linguística, 2016.
publishDate 2016
dc.date.submitted.none.fl_str_mv 2016-04-22
dc.date.accessioned.fl_str_mv 2016-07-25T18:57:10Z
dc.date.available.fl_str_mv 2016-07-25T18:57:10Z
dc.date.issued.fl_str_mv 2016-07-25
dc.type.status.fl_str_mv info:eu-repo/semantics/publishedVersion
dc.type.driver.fl_str_mv info:eu-repo/semantics/doctoralThesis
format doctoralThesis
status_str publishedVersion
dc.identifier.citation.fl_str_mv RUBIM, Altaci Corrêa. O reordenamento político e cultural do povo Kokama: a reconquista da língua e do território além das fronteiras entre o Brasil e o Peru. 2016. 319 f., il. Tese (Doutorado em Linguística)—Universidade de Brasília, Brasília, 2016.
dc.identifier.uri.fl_str_mv http://repositorio.unb.br/handle/10482/20961
dc.identifier.doi.none.fl_str_mv http://dx.doi.org/10.26512/2016.04.T.20961
identifier_str_mv RUBIM, Altaci Corrêa. O reordenamento político e cultural do povo Kokama: a reconquista da língua e do território além das fronteiras entre o Brasil e o Peru. 2016. 319 f., il. Tese (Doutorado em Linguística)—Universidade de Brasília, Brasília, 2016.
url http://repositorio.unb.br/handle/10482/20961
http://dx.doi.org/10.26512/2016.04.T.20961
dc.language.iso.fl_str_mv por
language por
dc.rights.driver.fl_str_mv info:eu-repo/semantics/openAccess
eu_rights_str_mv openAccess
dc.source.none.fl_str_mv reponame:Repositório Institucional da UnB
instname:Universidade de Brasília (UnB)
instacron:UNB
instname_str Universidade de Brasília (UnB)
instacron_str UNB
institution UNB
reponame_str Repositório Institucional da UnB
collection Repositório Institucional da UnB
bitstream.url.fl_str_mv http://repositorio2.unb.br/jspui/bitstream/10482/20961/1/2016_AltaciCorr%c3%aaaRubim.pdf
http://repositorio2.unb.br/jspui/bitstream/10482/20961/2/license.txt
bitstream.checksum.fl_str_mv dda44f71d19f682242cfeb00b2d42016
ae3a65863c2b5e950da5318318bf93be
bitstream.checksumAlgorithm.fl_str_mv MD5
MD5
repository.name.fl_str_mv Repositório Institucional da UnB - Universidade de Brasília (UnB)
repository.mail.fl_str_mv
_version_ 1803573382839533568